Wormbesmettingen bij konijnen komen steeds vaker voor. Er zijn wormen die redelijk onschadelijk zijn voor het konijnenlichaam, maar er zijn er ook die wel kwaad kunnen. Zo kunnen bepaalde wormensoorten encephalotozoon cuniculi (E.C.) en tortocilis veroorzaken, een gevaarlijke evenwichtsziekte. Daarnaast zijn er wormsoorten die in de darm leven, die er voor zorgen dat het konijn niet alle nodige voedingsstoffen meer uit het voer kan halen. Konijnen kunnen bijvoorbeeld de volgende wormsoorten krijgen: mijnwormen of haakwormen, spoelwormen en lintwormen.
Konijnen zijn ook gevoelig voor het krijgen van maden (vliegenlarven), maar dit is een heel ander verhaal, meer informatie daarover kun je lezen in het artikel over ziektes bij konijnen.
Een ernstige wormbesmetting kan permanente schade geven. Zo kan er na een besmetting megacolon ontstaan, wat een leven lang spijsverteringsproblemen kan geven bij een konijn. Vermoed je een wormbesmetting bij jouw konijnen? Laat dat zeker behandelen, het is niet onschuldig!
Hoe zie je of je konijn wormen heeft?
Elk dier, en zelfs elk mens zal in zijn leven wormbesmettingen tegenkomen. Dit hoeft niet erg te zijn, er wordt zelfs beweerd dat als je bepaalde wormbesmettingen hebt gehad je weerstand tegen bepaalde ziektes hoger is. Het is echter niet altijd een goede zaak voor je dier om wormen mee te dragen, en naast positieve dingen kunnen wormen ook zeker negatieve gevolgen hebben. Een wormenbesmetting moet je dus altijd laten behandelen via de dierenarts.
Waar zie je aan of een konijn wormen heeft? Dat is helaas niet altijd aan de buitenkant te zien en best lastig om vast te stellen. Hieronder een lijstje met kenmerken. Maar heeft jouw konijn geen van die kenmerken, sluit dat een wormbesmetting helaas nog niet uit.
Kenmerken van een wormbesmetting zijn bijvoorbeeld:
- Mager
- Mager, maar toch een dikke buik
- Doffe vacht
- Slecht verharen
- Rare keutels, bijv. wisselend van grootte, klein, ovale keutels, ei-vormige keutels, 1.5 formaat keutels.
- Diarree
- Spijsverteringsproblemen. Zoals regelmatig verstopping of gasbuiken.
- Zichtbare wormen op de keutels. In eerste instantie zie je niets aan de keutels. Aan verse konijnenkeutels kun je bij een flinke wormbesmetting de wormen wel zien zitten. Het is niet altijd aan de keutels te zien, als de keutels al opgedroogd zijn is het niet meer te zien en ook als de wormbesmetting niet ernstig is zullen de wormen niet zichtbaar zijn op de keutels.
Een eerste stap bij het vermoeden van wormen is een mestonderzoek bij de dierenarts laten doen. Als het lukt en je vindt ze, neem dan ook verse blindedarmkeutels mee voor het onderzoek. Bij konijnen zitten wormen soms wel in die keutels, maar niet in de normale keutels. Wat het lastig op te sporen maakt. In overleg met een dierenarts een ontwormingskuur geven als je twijfelt of er een besmetting is of niet. Hoewel een wormenkuur wat invloed op de spijsvertering kan hebben, hebben wormbesmettingen dat nog meer.
Hieronder een aantal foto’s (met dank aan Bunny Ranch Chanty)
Wormen op de keutels van een konijn
Hieronder wormen in de keutels van hele jonge konijntjes. Jonge konijnen kunnen verstopping krijgen van de wormen die ze via de moeder mee krijgen.
Behandeling van een wormbesmetting bij konijnen
Vermoed je dat jouw konijn wormen heeft, bezoek dan een dierenarts. Neem, indien mogelijk wat (verse) keutels van jouw konijnen mee. Als het kan zowel normale keutels, als blindedarmkeutels. De dierenarts kan kijken of hij aan de hand van de keutels kan achterhalen welke wormensoort het betreft, en daar een passend bestrijdingsmiddel voor meegeven. Ook kan de dierenarts kijken of het alleen een wormbesmetting betreft, of dat er meer aan de hand is.
Hoe je de wormen het best kun behandelen is via een wormenmiddel. Wij adviseren wel om dit via de dierenarts aan te schaffen. Veel wormenmiddelen die via vrije verkoop in dierenwinkels liggen werken niet tegen de meest voorkomende wormen bij konijnen. Ook zijn honden- en kattenmiddelen vaak niet geschikt voor konijnen. Dat kan zelfs een dodelijke afloop hebben! Vraag dus altijd bij de dierenarts om een veilig middel voor konijnen, met een werking tegen de juiste wormensoort.
Fenbendazol, dat zit als werkzame stof onder andere in Panacur, Fenbendrops en Meranox, wordt regelmatig ingezet tegen wormen bij konijnen. Ook Stronghold pipetten worden afhankelijk van de wormensoort soms voorgeschreven. Tegen Frontline kunnen konijnen absoluut niet, dus dat mag nooit gegeven worden. Wat de keuze voor het middel, de dosering en duur van de kuur betreft, adviseren we echt het advies van de dierenarts te volgen. Bij konijnen zijn langere kuren en herhaling van kuren bij hardnekkige wormbesmettingen vaak nodig.
Ongeveer 16 uur later zullen de dode wormen via de blindedarmkeutels van het konijn het lichaam verlaten. Deze eet het konijn dan dus ook niet op. Aan deze keutels kun je als baasje wel goed zien of jouw konijn besmet was met wormen of niet. Na 10 dagen kan de kuur nogmaals herhaald worden en is jouw konijn, als het het juiste middel is geweest, wormvrij. Zorg er wel voor dat er via de omgeving in de tussentijd geen herbesmetting kan plaatsvinden.
Geen wormen in de keutels, toch een wormbesmetting?
Soms blijven jouw konijnen rare klachten houden, zijn ze gevoeliger op de spijsvertering en/of hebben ze net geen goede keutels. Toch kwam er niets uit het ontlasting onderzoek. Kan het dan toch zijn dat ze wormen hebben? Ja, dat kan. Bijvoorbeeld pinwormen zijn niet altijd aan te tonen. Dat is een worm die in de blinde darm zit en alleen met de blindedarmkeutels wordt uitgepoept. Het is dus erg lastig aan te tonen dat konijnen daar mee besmet zijn. Het is gelijk ook een lastige worm. Niet alle wormmiddelen werken tegen deze soort of kunnen er even goed bij komen. En omdat konijnen de blindedarmkeutels opeten, besmetten ze zichzelf telkens opnieuw.
Preventieve maatregelen
Voorkomen van wormen kun je door een goede hygiëne, dus regelmatig schoonmaken en ontsmetten na ziektes en zeker ook na een wormbesmetting en tijdens een wormenkuur.
Preventief behandelen is bij konijnen niet nodig, dat bestaat bij wormbesmettingen eigenlijk ook niet omdat een wormenkuur alleen effect heeft op dat moment, en niet in de toekomst. Het is beter om de besmetting aan te pakken op het moment dat je het ziet. Daarbij kun je dan ook de ontlasting door de dierenarts laten onderzoeken voor en na de behandeling, en zo kun je direct tot de conclusie komen of de behandeling effectief is geweest of niet.
Als er om bepaalde redenen een verhoogd risico is op wormen dan kun je beslissen om wel regelmatig te behandelen, maar dit is meer noodzakelijk op plaatsen waar grotere aantallen konijnen zijn. Jonge konijnen kunnen wormen in de baarmoeder al meekrijgen van hun moeder, voor fokkers ook iets om alert op te zijn.