Gerbils

01/04/2017 13:35:00

Gerbils zijn leuke nieuwsgierige, drukke knaagdiertjes. Met wat geduld en aandacht zijn ze ook erg goed tam te krijgen. Het zijn geen knuffeldieren. Ze zijn zowel overdag als 's nachts actief. Er zijn een aantal gerbilsoorten die je kan en mag houden in Nederland. De Dikstaartgerbil, Mongoolse gerbil en Perzische gerbil bijvoorbeeld. De Mongoolse gerbil, ook wel woestijnratjes genoemd, is de meest gehouden soort. De informatie in dit artikel heeft betrekking op Mongoolse gerbils, tenzij anders vermeld. Het zijn echte gravers, ontzettend leuk om naar te kijken als hun verblijf zo is ingericht dat ze daar de kans voor hebben. Gerbils worden in gevangenschap maximaal 5 jaar oud. Meestal wordt een gerbil ongeveer 3 jaar oud.

Waar koop je een gerbil?

Gerbils zijn te koop in dierenspeciaalzaken en via fokkers. Maar wist je dat er ook regelmatig gerbils in knaagdierenopvangen belanden? Daar zitten zowel wat oudere dieren van mensen die willen stoppen met het houden van gerbils, of waar het houden van gerbils niet was wat ze verwachtten, maar soms ook jonge gerbils van mensen die een nestje gefokt hebben, maar de jongen niet zelf kwijt kunnen. Sluit een gerbil uit een knaagdierenopvang dus niet zomaar uit, en zoek en informeer er zeker naar! Voor opvangen zijn gerbils niet altijd makkelijk te plaatsen omdat er weinig bekendheid is dat deze dieren in dierenasiels kunnen belanden. Onderaan deze pagina staan links, waaronder een link naar de lijst met knaagdierenopvangen in Nederland en België.

Eén of meer gerbils?

Gerbils zijn sociale dieren, je moet ze nooit alleen houden. Gerbils wonen van nature in holen en gangenstelsels. Ze leven samen met soortgenootjes in een kolonie. Gerbils leven van nature in familiegroepen en kennen een sterke rangorde. Ze communiceren met geluidjes en geuren.

Als je begint met het houden van gerbils is het aan te raden om met een tweetal te beginnen. Dat kunnen twee mannetjes zijn, maar ook twee vrouwtjes. Het nemen van meer dan twee gerbils is vaak toch wat lastiger, omdat ze vaak toch gaan vechten. Kies je een koppeltje gerbils, dus een mannetje en een vrouwtje, dan krijg je nestjes. Dat lijkt leuk, maar ze blijven fokken en de jongen zijn vaak niet makkelijk te plaatsen of verkopen. We raden dus niet aan om daar aan te beginnen, maar om het echt bij gerbils van hetzelfde geslacht te houden.

Onderaan deze pagina staat een link naar informatie over het koppelen van gerbils. Daar vind je meer uitleg over welke methodes er zijn, wat de beste combinaties zijn en waar je op moet letten.

Hoe kies je je gerbils uit?

Er zijn een aantal dingen waar je op moet letten als je gerbils gaat kopen. De gerbil moet gezond zijn. Dit kun je zien aan levendige, glanzende ogen, een glanzende gezonde vacht zonder kale en rare plekken en de gerbil moet ook actief zijn. Hij moet nieuwsgierig naar je toe komen.
Koop niet uit medelijden een zieke gerbil, daarmee houd je slechte handel en fok namelijk juist in stand. Een gerbil heeft nog het instinct aan niemand te tonen dat hij ziek is: anders is hij makkelijke prooi voor roofdieren. Pas als een gerbil zich ziek toont, is de gerbil vaak al erg ver heen. De kans dat zo een gerbil in korte tijd sterft is vrij groot. Meld zieke dieren bij de eigenaar, benadruk bij de eigenaar dat een ziek dier medische zorg nodig heeft, en meld bij het ontbreken van medische zorg de situatie bij de dierenpolitie. Er is veel ellende en dierenleed in de handel in knaagdieren, als je iets ziet wat niet klopt, meld het dan bij de juiste instanties.

Wat voor kooi is geschikt voor gerbils?

Gerbils zijn echte gravers en echte groepsdieren. Het verblijf moet dus ook zo ingericht zijn dat het voldoende ruimte bied aan meerdere dieren, en dat ze zich heerlijk kunnen uitleven met graven in de bodembedekking.

Een glazenbak zoals een aquarium, terrarium of zelfs een gerbilarium is het meest geschikt.

Kies een verblijf dat minstens 100x50 cm vloeroppervlak heeft. Voor elke gerbil die er bij komt, moet het verblijf 50x50 cm extra vloeroppervlak hebben.

De hoogte van het verblijf moet minstens 80 cm zijn: in de praktijk zou dat dan minstens 40 cm zijn waarin bodembedekking zit, en dan nog minstens 40 centimeter ruimte om in te staan en lopen.

Kies voor gerbils in ieder geval geen kooi met een plastic onderbak, daar kunnen ze namelijk uit ontsnappen. Kooien met tralies zijn niet aan te raden, omdat de pootjes van de gerbils daar niet goed tegen kunnen. Kies je voor een aquarium, let dan goed op dat het deksel stevig genoeg is om de gerbils in het verblijf te houden. Ze kunnen springen!

De kooi kun je inrichten met verdiepingsplateau's, zandbakken, schuilhuisjes, speeltjes en natuurlijk graafmogelijkheden. Alle informatie over de inrichting van een gerbilkooi lees je in dit artikel:

https://www.bunnybunch.nl/informatie/inrichting-gerbilkooi

Voeding

Gerbils hebben een vrij karige voeding nodig. Kies een goede basis brok uit, en wees spaarzaam met snoepjes, snacks en verwennerij. Er zijn speciale brokjes en voermixen te koop voor gerbils. Als je er aan kan komen, is dat de beste optie. Deze voeders zijn namelijk speciaal voor de behoeftes van gerbils samengesteld. Gerbils mogen ook hooi eten. Dat is goed voor de spijsvertering door de vezels die er in zitten, de tandjes slijten er goed op af en ze vinden het ook prettig om te gebruiken als nestmateriaal. Als verwennerij kun je pompoenpitten of zonnebloempitten, gedroogde kruiden of wat groente of fruit geven. Dat laatste wel echt met mate!

Fruit voor gerbils: appel, banaan, cranberry, ananas, peer, banaan, mandarijn of druif. Citrusfruit vinden ze meestal minder lekker, dat vinden ze zuur.

Groenten voor gerbils: witlof, bloemkool, paprika, wortel, andijvie, komkommer, gekookte aardappel. Gedroogd mag je ook erwtenvlokken, johannesbrood en rode bietenstukjes geven.

(gedroogde) kruiden voor gerbils: berkenblad, goudsbloem, kamille, luzerne en andere grassoorten, peterselie, weegbree, roos, korenbloemen, zonnebloem.

Het is beter om je gerbil geen zoutsteen, liksteen of knaagstenen te geven. Daar zitten namelijk te veel zouten en mineralen in, en daar krijgen ze juist gezondheidsklachten van.

Knaaghout mag je wel geven, er zijn vaak ook leuke speeltjes en huisjes van knaaghout te koop, of je kan ze zelf maken. Takken die veilig zijn: takken van fruitbomen, wilg, berk, hazelaar, linde, beuk, esdoorn. Let wel goed op dat het knaaghout schoon en veilig moet zijn. Tips over het oogsten en bewaren van knaaghout lees je in dit artikel, wat oorspronkelijk geschreven is voor konijnen, maar de tips zijn voor gerbilbaasjes ook goed bruikbaar! Knaaghout voor konijnen: https://www.bunnybunch.nl/informatie/knaaghout-voor-konijnen

Verzorging

Gerbils hoef je niet te borstelen en als het goed is hoef je ook geen nagels te knippen. Een wat ruwer oppervlak in het verblijf, zoals een steen, in combinatie met het vele graven, zorgt er voor dat de nagels vanzelf slijten. Gerbils stellen een badje met chinchillazand wel erg op prijs.

Gerbils leven in het wild in droge steppengebieden. Ze gaan zuinig om met water. De uitwerpselen bevatten weinig vocht en ook urineren ze weinig. Daardoor hoeven gerbilverblijven niet heel vaak verschoond te worden. Controleer wekelijks of het nodig is of niet. Soms voldoet het uitscheppen van wat vuile bodembedekking, zonder dat je alles er uit hoeft te halen. Hoe vaak je daadwerkelijk moet verschonen is natuurlijk ook afhankelijk van hoe groot het verblijf is en hoeveel gerbils er in wonen. Vaak is eens in de 3-4 weken het hele verblijf schoonmaken voldoende, als je de andere weken wel goed controleert en de vuile plekken bodembedekking er uit haalt. Als je het verblijf volledig verschoont, zorg er dan wel voor dat je niet alle geur uit het verblijf haalt. Dat kan namelijk veroorzaken dat ze opnieuw de rangorde gaan bepalen en dat er gevechten uitbreken. Laat wat schone oude bodembedekking in het verblijf, en/of maak niet alle schuilplekjes op hetzelfde moment schoon maar wissel dat af.

Dat het verblijf niet wekelijks helemaal verschoond hoeft te worden wil niet zeggen dat gerbils weinig aandacht nodig hebben. Elke dag moet er een gezondheidscontrole gedaan worden, het water ververst worden, voedsel aangeboden worden en aandacht besteed worden aan de gerbils om te zorgen dat ze handtam worden en blijven.

Het tam maken van gerbils

Hoe moeilijk het ook is om de verleiding te weerstaan, laat de gerbils de eerste dagen dat ze bij je zijn komen wonen met rust. Reizen, verandering van omgeving, dat is allemaal erg vermoeiend voor de gerbils en erg stressvol. Laat ze eerst rustig bijkomen van de verhuizing en het verblijf eigen maken, voor je begint met tam maken.

Afhankelijk van waar je gerbils vandaan komen en wat de achtergrond is, zijn ze misschien al mensen gewend en gaat het tam maken vrij makkelijk, is het meer een kwestie van wennen aan jouw gewoontes. Maar het kan ook zijn dat ze in het begin best angstig zijn en dat er echt tijd en geduld nodig is om ze tam te krijgen.

Om gerbils tam te maken hoef je ze niet op te pakken. Optillen helpt juist totaal niet mee bij het tam maken, het geeft angst en stress. Tamme gerbils kun je wel aanwennen om zelf op jouw handen te gaan zitten, vouw je handen in een kommetje, en op die manier kun je ze bijvoorbeeld even in een tijdelijk verblijf zetten, terwijl je hun vaste verblijf schoonmaakt. Zijn jouw gerbils nog niet tam, en moet je ze echt oppakken, bijvoorbeeld voor een dierenartsbezoek? Dan is het niet anders. Je mag ze in zo een situatie aan de staartbasis oppakken, als je ze daarbij direct ondersteund bij de poten. Wees er echter heel voorzichtig mee, de staart kan afbreken. Doe dit dus echt alleen als er geen andere keuze is. Het is dus echt beter om ze op te tillen door van jouw handen een kommetje te maken of om ze zelf in een reisbakje te laten lopen.

Wil je gerbils tam maken, geef ze dan elke dag aandacht. Zorg dat je een vast ritme hebt in de verzorging wat ze gaan herkennen. Vaste voermomenten, vaste aandachtmomenten. Rust en ritme helpen goed bij het tam maken van dieren, het geeft de minste stress als ze weten waar ze aan toe zijn. Begin gewoon met je hand of arm in de gerbil bak te stoppen. Dat gaat het makkelijkst als het verblijf zo staat dat je er naast kan zitten. Maak geen plotselinge bewegingen, wacht rustig af. Leg geen eten op je hand, want bij gerbils kan het zo zijn dat ze dan juist jouw handen met voedsel gaan associëren en gaan bijten. De gerbils zullen vroeg of laat een keer komen snuffelen aan je hand. Als ze (zachtjes) bijten, dan proberen ze te ontdekken wat jij bent en of je eetbaar bent. Maak in zo een geval een geluidje of blaas even naar de gerbil, maar maak geen plotselinge bewegingen waar ze van schrikken. Als ze een aantal dagen gewend zijn geraakt aan jouw hand, zullen ze er op gaan klimmen. Als ze dat gewend zijn dan kun je proberen je hand op te tillen als één van de gerbils er op zit. Niet gelijk heel hoog de bak uit, maar rustige bewegingen. Jonge gerbils wennen vaak snel aan je, klimmen soms zelfs over je arm naar je nek toe. Volwassen gerbils hebben er soms wat meer tijd voor nodig, maar ook die kunnen op deze manier wennen aan jouw aanwezigheid en aandacht.

Voortplanting

Gerbils zijn geslachtsrijp vanaf 8 weken / 65 dagen. Zorg dat mannetjes en vrouwtjes op die leeftijd gescheiden zijn van elkaar, als je ongelukjes wil voorkomen is het beter om de jongen op een leeftijd van 6 weken al te scheiden op geslacht.

We raden niet aan om te fokken met gerbils. Een gerbil nestje kan wel uit 12 babies bestaan, en dat zijn behoorlijk veel dieren om huisjes voor te vinden. Fokken van gerbils is ook niet alleen maar leuk en schattig, zo’n 20% van de jongen word in de eerste week opgegeten door de moeder, is de moeder onervaren of heeft ze veel stress, dan kunnen het er zelfs meer zijn. Ook kan de moeder direct na het nest weer bevrucht worden door het mannetje, waardoor ze tussen de 21 en 44 dagen later weer een nestje jongen krijgt, terwijl het eerste nest dan eigenlijk nog niet oud genoeg is om van de moeder gescheiden te worden.

Geslachtsbepaling

Je kunt de geslachten van gerbils bepalen door op de afstand tussen de anus en geslachtsopening te letten. Hier zit bij mannetjes meer ruimte tussen dan bij vrouwtjes. De beste tijd om jonge gerbils te sexen is rond de leeftijd van 10 dagen, dan is de vacht nog niet zo lang en is het duidelijk te zien. Volgroeide vrouwtjes krijgen ook tepels. Deze kun je zien aan de 8 kale plekken op de buik.