Overgewicht is een groot probleem onder konijnen. Hoeveel mensen voeren hun konijn niet elke dag een vol bakje (gemengd) konijnenvoer? Hoeveel konijnen zitten niet in kleine hokjes waarin een actief leven onmogelijk is? Maar wat voor gevolgen heeft overgewicht nou echt op konijnen?
Overgewicht kan de volgende problemen veroorzaken bij konijnen:
- Het konijn kan de zachte, blindedarmkeutels niet meer opeten wat er voor zorgt dat ze vieze kontjes krijgen, wat weer madenziekte kan aantrekken.
- Het konijn heeft chronisch zachte keutels, geen normale, harde konijnenkeutels
- Zere hakjes (pododermatitis), hierbij heeft het konijn pijnlijke voetzolen .
- Dermatitis, gevoelige huid, met name in de vouwen onder de kin (wam) en de huid rond de geslachtsdelen.
- Leververvetting
- Gewrichtsproblemen
- Onvruchtbaarheid
- Geboorteafwijkingen
- Problemen met het schoonhouden van de vacht
- Gedragsproblemen (door gebrek aan beweging)
- Heel zeldzaam komen ook diabetes en hartproblemen voor bij konijnen. Deze problemen kunnen veroorzaakt worden door overgewicht.
Hoewel de theorie van het afvallen simpel is, valt het in de praktijk toch vaak tegen. Veel konijnen zijn lastige eters en moeilijk over te zetten op ander voer. Dit koppige gedrag kan gevaarlijk zijn, want als een konijn 24 uur niet eet kan dit de dood tot gevolg hebben.
Wild konijn versus tam konijn
Wilde konijnen blijven in vorm door heel veel beweging en het eten van bijna niets anders dan een diversiteit aan verschillende grassoorten. Een paardenbloem, een stuk boomschors of iets van groenten is een lekkernij voor wilde konijnen. Een konijn in gevangenschap heeft een veel rijker dieet, krijgt extra snoepjes en snackjes en zit in een hok of kooi waar beweging beperkt is. Het enige verse groen dat een konijn krijgt van de supermarkt, en hoewel dat zeker erg goed is wordt er helaas wel vaak naar de suikerrijke producten gepakt zoals wortels en fruit.
In een ideale wereld heeft een konijn heel veel lichaamsbeweging en eet hij niets anders dan gras, kruiden en hooi. Helaas is onze wereld toch anders, heel commercieel. Er zijn echt heel erg veel producten op de markt die ontzettend slecht zijn voor onze konijnen, maar tegelijk ook heel erg lekker. Het is verbazingwekkend om te zien hoeveel konijnen “nee” zeggen tegen vers gras, terwijl dit van nature hun hoofdvoer is. Dit komt doordat een konijn als het jong is gras moet leren eten, als een jong konijn nooit gras eet, is het lastig dit op latere leeftijd nog aan te leren. Wilde konijnen eten van kleins af aan groenvoer en onze huiskonijnen zouden dat ook moeten! Laat je niet afschrikken door verhalen van diarree, als je rustig opbouwt kun je een jong konijn prima groenvoer laten eten!
Konijnen laten afvallen
We beginnen met de basisregels: beweging, hooi en groenvoer. Verder is het slim om te kijken naar het individuele konijn. Hoeveel moet het konijn afvallen? Onder welke omstandigheden leeft het konijn? Welke (gezondheids)problemen heeft het konijn op dit moment? De sleutel tot succes is veranderen. Een vermindering van 1-2% van het lichaamsgewicht per week is een normale, gezonde doelstelling voor een konijn. Een jong konijn of een zogende voedster mag nooit op dieet gezet worden, natuurlijk mag je rustig aan wel de soort voeding veranderen en afhankelijk van de conditie de hoeveelheid in kleine stapjes aanpassen, maar let op dat ze niet te weinig voedingsstoffen binnen krijgen.
Kleinere porties, gezondere producten
Je kunt beter rustig aan kleine veranderingen maken, dan in één keer het roer om te gooien. Sommige konijnen gaan nog liever dood dan dat ze ander voer proberen, begin dus met het aanpassen van de porties van het bekende voedsel. Stop wel volledig met het geven van snacks en brood, dus geen snoepjes, geen fruit, geen gedroogde groenten, geen koekjes. Echt terug naar de basis van hooi en brokken (en eventueel groenvoer). Maak de hoeveelheden brokvoer en de porties kleiner en vervang ongezonde producten langzaam aan, tot het dagelijkse menu van je konijn is wat het hoort te zijn.Gaf je dus gemengd voer, verminder dan eerst die porties en stap heel langzaam over op de gezondere, geperste korrels (biks). Daarnaast is het ook belangrijk dat je je konijn voor zijn eten laat werken! Presenteer het niet meer in een bakje, op een bordje of schoteltje, maar verstop het door het hele verblijf op verschillende plekken, stop het in een voederbal of intelligentiespeeltje.
De hoeveelheid droogvoer moet je echt beperken. Geef de hoeveelheid die je konijn in 15 minuten opeet. Als je ziet dat je konijn verder goed hooi en groenvoer eet, mag je na die 15 minuten het droogvoer weghalen, en die dag niet meer terugzetten. Het ideale konijnendieet bestaat in de eerste plaats uit hooi, dan een ruime hoeveelheid groenvoer en dat aangevuld met een kleine hoeveelheid brokjes
Een maatstaf, een richtlijn voor brokvoer is 20-25 gram brokjes per kilo lichaamsgewicht, uitgaan van het gezonde, volwassen gewicht). Deze richtlijn is echter nog best hoog, in de praktijk kunnen konijnen als ze ook groenvoer en voldoende hooi eten vaak een stuk minder dan dit krijgen. Wees dus niet bang om af te bouwen naar een hoeveelheid onder de richtlijn, als dat nodig lijkt te zijn voor jouw konijnen.
Met groenvoer houd je de voeding toch interessant en afwisselend voor konijnen. Probeer je niet alleen te beperken tot supermarkt groenvoer, maar ga ook op zoek naar het natuurlijke voedsel van je konijn. Dat zijn dus grassen en grassige kruiden. Pluk gras uit de tuin en haal de paardenbloemen, goudsbloemen, weegbree, brandnetel en madeliefjes uit je grasveld en van tussen de tegels voor jouw konijnen. Pas wel op met het plukken uit de natuur, het mag niet bespoten zijn en ook op plaatsen waar honden, katten en vossen komen moet je oppassen. Daar mee kun je wormbesmettingen meenemen. Pluk ook niet op plaatsen waar wilde konijnen voor komen, dan kun je VHS/RHD overbrengen.
Welke brok kies je voor konijnen die moeten afvallen
Het kan lastig zijn een goede brok te kiezen voor konijnen met overgewicht, zeker als er ook gezondheidsproblemen mee spelen. Graanvrij voeren kan een goede optie zijn voor deze konijnen, omdat konijnenvoeders zonder granen veel minder calorieën bevatten dan voeders waar wel graan zin zit. Vergeet niet dat brokken maar een klein deel van de dagelijkse voeding uit mogen maken. Het hoofdvoer voor konijnen is en blijft gras en hooi. Bij hooisoorten kun je voor een konijn dat moet afvallen niet veel verkeerd doen, vermijd wel eiwitrijke soorten zoals de eerste snede hooi van een boer en luzerne en alfalfa.
Beloning voor konijnen met overgewicht
Je mag nog steeds af en toe iets lekkers geven aan je konijn. Maar laat hem er harder voor werken!
Kies groentes met weinig calorieën (bijvoorbeeld selderie, waterkers, sla, spinazie, tomaat, broccoli, peterselie), geef kleine porties als beloning en vraag veel activiteit van je konijn! Je kan ook een paar brokjes achter houden van de normale dagelijkse portie, en die uit de hand als beloning geven.
Laat hem moeite doen om bij het voedsel of bij de beloning te komen door het op te hangen of in te pakken, of laat jouw konijnen lekker door je huis of tuin rennen om de beloning te krijgen!
Beweging
Zoals hierboven al vermeld is, is beweging erg belangrijk bij het afvallen. Ga het niet direct overdrijven. Een mens met overgewicht heeft ook niet gelijk de conditie om een marathon te lopen, een konijn ook niet. Is je konijn eigenlijk niet gewend om uit zijn hok te komen, breid zijn ruimte dan eerst rustig uit. Geef hem niet gelijk het hele huis of de hele tuin, maar zet een deel af met een panelenren. Een konijn dat weinig beweging heeft gehad kan een zwakke rug en zwakkere botten hebben. Het is dus geen goed idee jouw konijn gelijk de eerste dag de trap op te jagen, dit kan zelfs een hartstilstand veroorzaken!
Begin met het aanbieden van het eten van het konijn op verschillende plaatsen. Op die manier moet je konijn op een hele natuurlijke manier naar zijn eten zoeken. Fourageren heet dat. Verstop brokjes in een eierdoos, zet verschillende kleine bakjes met een paar brokjes er in op verschillende plaatsen in het hok en hang het hooi of groenvoer op voor je konijn in een voederbal (onder toezicht). Als jouw konijn alleen leeft, bekijk dan ook goed wat de mogelijkheden zijn om het konijn een soortgenootje als maatje te geven. Konijnen zijn hele sociale dieren die eigenlijk niet alleen horen te leven. Een koppeltje konijnen zal sneller actief worden dan een konijn alleen. Als het nieuwe konijn al gewend is aan gezond eten, zal deze ook nog eens het goede voorbeeld geven voor jouw eigen konijn!
Ook clickertraining en targetstick training kan konijnen helpen in beweging te komen en te blijven. Onderaan dit artikel staat een link naar meer informatie over dit onderwerp.
Hoe kun je een konijn wegen?
Een konijn wegen kan lastig zijn, zeker als het een groot formaat konijn is. Je kunt kleinere konijnen wegen op een keukenweegschaal, met een groter konijn kun je samen op de weegschaal gaan staan. Haal jouw eigen gewicht dan af van het totaal en het gewicht van het konijn blijft over. Babyweegschalen zijn ook handig om konijnen te wegen, deze zijn vaak ook goedkoop tweedehands te vinden. Er zijn zelfs ook speciale weegschalen voor huisdieren te koop.
Het is aan te raden om regelmatig je konijn te wegen als je hem wil laten afvallen, zo kun je in de gaten houden of het niet te snel gaat!
Net als bij mensen zal een gezond gewicht meer goedmaken dan alleen het figuur van het konijn. Je konijn zal sneller herstellen van ziektes, een actiever, fitter leven hebben en het belangrijkste… hij zal langer bij je kunnen zijn omdat de levensverwachting van een konijn met een gezond gewicht veel beter is!