Gebitsproblemen bij konijnen

Een gezond konijnengebit

Een konijn heeft 4 snijtanden met daarachter stifttanden. Dat zijn kleine snijtandjes die achter de gewone snijtanden staan in de bovenkaak. Een konijn heeft 20 kiezen.

Het gebit van een konijn blijft groeien, de snijtanden groeien zelfs meer dan 2 mm per week! Bij een gezond en goed werkend gebit en de juiste voeding is dat geen probleem. Door de bewegingen die het konijn maakt bij het eten snijden de bovenste en onderste tanden en kiezen op elkaar af en zijn de groei en slijtage netjes in evenwicht met elkaar.

In de praktijk is het helaas regelmatig het geval dat dit niet helemaal goed gaat. Dat kan verschillende oorzaken hebben en verschillende gezondheidsproblemen tot gevolg hebben.

In de meeste gevallen is verkeerde voeding de oorzaak van de gebitsproblemen. Gemengd konijnenvoer kan oorzaak zijn van gebitsproblemen. Selectief eten. Veel granen voeren, bijvoorbeeld door regelmatig brood en ander graanrijk voedsel te geven. Te veel calcium in voeding, dat zien we vaak doordat knaagstenen en likstenen geven worden, die zijn erg slecht voor konijnen. Te weinig calcium kan ook oorzaak zijn van gebitsproblemen, omdat konijnen dan hun tekort aan calcium aanvullen uit het eigen lichaam. Maar ook erfelijkheid en stoten of vallen kan oorzaak zijn van gebitsproblemen bij konijnen.

Hieronder meer uitleg over de verschillende gebitsproblemen die er zijn bij konijnen en verzorgingstips voor de konijnenbaasjes die er mee te maken krijgen.

Hoe herken je gebitsproblemen bij een konijn?

Waaraan zie je het als baasje dat jouw konijn problemen heeft aan het gebit? Dit kan heel verschillend zijn en is afhankelijk van het soort problemen dat er is. Doorgroeiende voortanden zijn bijvoorbeeld heel goed zichtbaar, maar kiesproblemen zijn minder goed te zien. Hieronder een opsomming van symptomen die konijnen kunnen hebben bij gebitsproblemen, maar ze hoeven natuurlijk niet (alle) tekenen van gebitsproblemen te hebben:

• Kieskeurig eten
• Stoppen met eten
• Kwijlen
• Speeksel
• Smakken
• Proppen voedsel in de bek
• Vieze ogen
• Diarree
• Spijsverteringsproblemen
• Konijnenkeutels hebben afwijkend formaat
• Abcessen
• Mager
• Slechte conditie

Welke gebitsproblemen zijn er bij konijnen?

• Doorgroeiende voortanden
• Haakjes op kiezen
• Kieswortel problemen
• Afwijkende stand van kiezen
• Gebroken tanden of kiezen
• Gebroken kieswortels
• Te weinig of te veel calcium in voeding
• Verkeerde calcium-fosfor verhouding in voeding

De juiste diagnose krijgen

Als je als eigenaar vermoed dat jouw konijn problemen met het gebit heeft, dan bel je de dierenarts. Zoek een dierenarts uit met goede kennis van konijnen. Dat is niet vanzelfsprekend, helaas. Daarbij zijn konijnengebitten dan zelfs ook weer een specialisme, zelfs onder de dierenartsen met kennis van konijnen.

Wat kun je aan onderzoeken verwachten en waar kun je zelf om vragen als konijneneigenaar, om de juiste diagnose te krijgen voor jouw konijn?

• In de bek kijken met een kijker (met verdoving)
  Zonder verdoving met een kijker in de bek kijken, geeft als risico dat als het konijn de kaken klemt, deze ontwricht raken. Dit wordt tegenwoordig niet meer preventief gedaan en eigenlijk afgeraden. Zonder verdoving kunnen ook alleen de voorste kiezen bekeken worden en of er etensresten in de bek zitten. Met verdoving, dit kan een kort werkend verdovingsmiddel zijn, en dan vaak in combinatie met een bekspreider / bek klem, kan wel met een kijker het gebit goed bekeken worden, ook de achterste kiezen kunnen dan op haakjes bekeken worden.
• Gebitsfoto’s
  Deze kunnen een beter volledig beeld geven, ook of er problemen zijn met kieswortels.
• CT-scan
  Er zijn niet veel praktijken die dit als mogelijkheid hebben, maar met een CT scan kan meer gedetailleerd het gebit bekeken worden.

Welke behandeling noodzakelijk is om de gebitsproblemen, is afhankelijk van de problemen die er zijn. Een goede website met meer informatie over konijnengebitten en welke behandeling wanneer ingezet kan worden is de website van Dierenkliniek Wilhelminapark.

Heeft jouw konijn echt een probleemgebit, overweeg dan (via jouw dierenarts) het dossier voor te leggen aan een dierenarts die van konijnengebitten echt zijn of haar expertise gemaakt heeft. Op het Bunnybunch konijnenforum is bij het onderdeel gezondheid een topic te vinden waarin konijneneigenaren aangeven welke dierenartsen als deskundig ervaren worden.

Verzorging van een konijn met gebitsproblemen

Wat kun je als konijnenbaasje verder zelf nog doen, als het gaat om voeding en verzorging van een konijn met gebitsproblemen? Dat hebben wij aan de forumgebruikers gevraagd en daar kwamen onderstaande tips uit:

• Juiste voeding: Zo veel mogelijk hooi en grassen van goede kwaliteit. Een brok kiezen die vezelrijk is, goede kwaliteit heeft en de juiste hoeveelheid calcium-fosfor heeft. Het moet ook een brok zijn die ze goed accepteren en goed kunnen eten, ondanks de problemen die er zijn. Geef vers groenvoer. Dit is vaak ook iets wat konijnen als langste blijven eten en als eerste weer eten na een ingreep. Zorg dat ze verschillende soorten vers groenvoer gewend zijn.
• Water drinken: Vergeet ook niet dat het, ook bij gebitsproblemen, ontzettend belangrijk is om te zorgen dat jouw konijnen voldoende water drinken. Bied het aan in drinkbakken en ververs het water regelmatig. Controleer ook de waterkwaliteit en het calciumgehalte van het kraanwater, dit is handig als de hoeveelheid calcium belangrijk is in behandeling van de gebitsproblemen. Soms kan fleswater van een bepaald merk een betere optie zijn voor jouw konijn.
• Leer je konijn goed kennen en leer wat normaal gedrag is, normaal eet- en keutelgedrag is. Dan valt het eerder op dat er gebitsproblemen aan zitten te komen.
• Wees geduldig. Afhankelijk van hoe complex de gebitsproblemen zijn, kan herstel langere tijd duren. Zorg dat je goed geïnformeerd wordt door jouw dierenarts over wat je zelf kan doen, haal alles in huis om goede zorg te kunnen bieden en zorg voor een stress-vrije, rustige en fijne omgeving voor jouw konijn.
• Zorg dat het konijn een op karakter gekoppeld konijnenmaatje heeft. Dit kan veel steun geven en helpen bij het herstel.
• Hou voldoende geld apart voor de behandelingen bij de dierenarts. Zet het apart op een spaarrekening of kijk naar de mogelijkheden voor een verzekering. Dit kun je het best direct bij aanschaf van de konijnen doen en niet als er al problemen zijn. Hier moeten we wel bij zeggen dat juist gebitsproblemen vaak niet vergoed worden vanuit verzekeringen, kijk goed naar de voorwaarden als je overweegt een verzekering af te sluiten.

Tips voor zorg na een gebitsbehandeling

Pijnbestrijding
Zorg voor voldoende pijnmedicatie. Let ook op dat je deze bij konijnen het best in 2x geeft, verdeeld over de dag, omdat ze een snelle verbranding hebben. Een konijnkundige dierenarts zal dit als het goed is ook zo voorschrijven en de juiste dosering doorgeven. Twijfel je of het klopt en of het voldoende is, overleg dit dan met je dierenarts.

Voeding
Na een gebitsbehandeling is het belangrijk dat de spijsvertering weer goed op gang komt. Meestal at het konijn niet goed voor de behandeling en is het echt zaak de spijsvertering voldoende op gang te houden. Dit houd in dat je echt actief aan de slag moet met jouw konijn. Bied diverse soorten voedsel aan, konijnen zijn in eerste instantie vaak best kieskeurig in wat ze eten. Dat geeft niet, zolang ze maar eten. Zorg dus dat je een assortiment aan hooisoorten, broksoorten en vers groenvoer hebt om aan te bieden.

Zorg ook dat je goede kwaliteit dwangvoer geschikt voor konijnen hebt. In dit geval wil je niet moeten terugvallen op babyvoeding met veel suikers, maar juist de vezelrijke aansterkvoeding die voor konijnen te krijgen is zoals recovery, dual care of critical care. Zorg ook voor een aantal verschillende maten spuitjes om dwangvoer te geven. Dwangvoer hoeft overigens niet altijd met dwang gegeven worden, er zijn konijnen die het van een schoteltje of lepeltje zelf eten. Dat heeft altijd de voorkeur want dat geeft minder stress.

Zijn er veel tanden of kiezen verwijderd, kijk dan ook goed wat het konijn nog wel kan eten. Zonder snijtanden kan het nodig zijn dat je vers groenvoer en hooi in fijnere stukjes knipt. Konijnen die veel kiezen missen hebben soms weer meer moeite met bepaalde soorten groenvoer die aan de kiezen blijven zitten. Het kan dan zoeken zijn naar wat voor voedsel in jullie individuele situatie goed werkt.

Darmstimulerende middelen
Vraag na een gebitsoperatie ook medicijnen mee die de spijsvertering stimuleren. Er zijn verschillende middelen geschikt, die soms ook gecombineerd kunnen worden. De verschillende middelen werken vaak net op een ander deel van de spijsvertering. Ook hierin is het belangrijk een kundige dierenarts te hebben die meedenkt. Mocht je na de behandeling niet standaard iets meekrijgen, raden we aan dat je er zelf om vraagt! Dat voorkomt een extra rit naar de dierenarts om het alsnog op te moeten halen.

Hoe snel na de operatie een konijn weer goed eet kan verschillen van vrijwel direct, tot na twee weken. Bij het weghalen van haakjes eten ze vaak vrij snel weer wat zelfstandig, meestal dezelfde dag of de volgende dag al. Na een paar dagen eten ze weer hun normale dagelijkse voedsel. Bij zware ingrepen zoals het verwijderen van kiezen/kieswortels is het vaak nodig vloeibaar voedsel aan te bieden, is de kans dat je enkele dagen moet dwangvoeren groter en kan het soms wel tot twee weken duren voor ze weer hun normale dagelijkse voedsel eten. Twijfel je of het goed gaat, bel dan jouw konijnkundige dierenarts voor advies.

Aanvullende informatie is te vinden in de diverse andere informatieve artikelen op onze website. Bijvoorbeeld: Calcium in Konijnenvoer, Konijnenkeutels, Medicijnen geven aan een konijn, Zorg voor en na een operatie, Hoe kies je een konijnkundige dierenarts.

Gebruikte bronnen:

• Eigen ervaringen van de Bunnybunch konijnenforum gebruikers
• De website van dierenkliniek Wilhelminapark