Concept informatief artikel over gewrichtsproblemen / problemen aan skelet bij konijnen - feedback gevraagd

Evee · 7 februari

Konijnen en gewrichtsproblemen? (nog even kijken wat qua zoekmachines een goede titel is)

Dit artikel gaat over konijnen en problemen aan het bewegingsapparaat. Nog een verdere intro bedenken. Blablabla.

Artrose
Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen verdwijnt en minder goed het werk doet. Het kan aangeboren zijn, maar we zien het vooral bij oudere konijnen omdat er dan steeds meer kraakbeen wordt afgebroken en minder wordt aangemaakt. Vergis je er niet in hoeveel pijn een konijn hiervan kan hebben. De pijn zit meestal in het gewricht zelf, maar kan uitstralen naar het gebied er omheen. Vaak is de pijn het ergst nadat ze een tijdje stil gezeten hebben.

Spondylose is slijtage of artrose van de wervelkolom. Dit geeft pijn in de nek en rug. Röntgenfoto's kunnen uitwijzen of een konijn dit heeft..

Kans op genezing bij konijnen is er niet, voor konijnen met artrose. Meestal krijg je pijnstillers voorgeschreven en is het een kwestie van volhouden en pijn bestrijden zolang het nog gaat en de kwaliteit van leven nog goed is. Voor sommige konijnen is dat nog jaren, maar soms is het slechts weken of maanden. Soms wordt er aanvullend een ontstekingsremmer of een injectie met een corticosteroïde gegeven.

In de natuurgeneeskunde zijn er diverse middelen die je kan inzetten die mogelijk helpen de klachten te verminderen. Glucosamine en chondroïtine worden er bijvoorbeeld voor ingezet.

Konijnen met artrose hebben vaak ergere klachten bij koud weer. Mocht je de mogelijkheid hebben jouw konijnen binnen te laten wonen, dan kan dat zeker helpen. In de winter is er meer stijfheid en kreupelheid.

Verlammingen en kreupelheid

Verlammingen en/of kreupelheid kan komen doordat een konijn zich verwond. Soms als een konijn ergens klem komt te zitten, maakt een verkeerde beweging, het konijn valt ergens vanaf of verkeerd wordt opgetild of vastgehouden. Ook kan kreupelheid ontstaan als iemand per ongeluk op een pootje gaat staan of als een pootje ergens vast komt te zitten, bijvoorbeeld in een voederbal. Laat het altijd onderzoeken bij de dierenarts en met röntgenfoto’s vaststellen of er geen sprake is van botbreuken.

Verlammingen kunnen ook komen door voedingsfouten zoals een verkeerde verhouding calcium-fosfor. Deze verhouding moet 2:1 zijn en is nodig voor een goede opbouw van het skelet. Door het bijvoeren van mineralen zoals likstenen en knaagstenen kan deze verhouding verstoord worden. Ook als een konijn selectief eet van gemengd voer zijn de verhoudingen verstoord. Hierdoor kunnen dan skelet of gebitsafwijkingen ontstaan.

Maar ook een dieet met een te laag calciumgehalte kan de botten broos maken en veroorzaakt bijvoorbeeld rugblessures, die vervolgens weer verlammingen in de achterpoten en incontinentie kunnen veroorzaken.

Kreupelheid kan ook komen door een gebrek aan vitamine E. Dit komt soms voor bij konijnen die alleen maar groenvoer gevoerd krijgen. Omdat vitamine E vet oplosbaar is, zit dat niet in groenvoer. Hierdoor kan spierdegeneratie ontstaan. Je konijn heeft dan pijn bij het lopen en eet niet goed.

De parasiet E cuniculi veroorzaakt ontstekingen op diverse plekken in het konijnenlichaam. Verlammingen maar ook zwalken en tollen kan door deze parasiet ontstaan. Er is een apart artikel over deze konijnenziekte op onze website.

Botbreuken

Konijnen zijn prooidieren met ontzettend veel kracht in de achterpoten om snel weg te kunnen rennen, terwijl hun skelet heel erg licht is. Dit maakt helaas dat konijnen ook gevoelig zijn voor blessures aan het skelet. Botbreuken komen regelmatig voor bij konijnen. Het is afhankelijk van waar de breuk zit en wat voor breuk het is wat de behandelopties zijn. Laat altijd een dierenarts foto's maken en beoordelen welke behandeling de juiste is. In sommige gevallen is hok rust en geduld de oplossing, maar afhankelijk van de breuk kan er ook gips of een spalk nodig zijn of moet het gebroken bot worden vastgezet om te voorkomen dat het meer schade aanricht. Pijnmedicatie is bij botbreuken ontzettend belangrijk. Röntgenfoto's en een volledig lichamelijk en neurologisch onderzoek moeten ook altijd uitgevoerd worden om de behandeling te kunnen bepalen.

X en O benen bij konijnen

Een verkeerde stand van de poten komt helaas ook bij konijnen voor. Vaak is dit erfelijk. Er is een gen dat buigingen van ledematen veroorzaakt, dat is vooral te zien aan de stand van de poten. Sommige konijnenrassen zijn er gevoeliger voor dan andere rassen. Dit probleem wordt ongeveer vanaf de leeftijd van 3 weken zichtbaar. Als het probleem op jonge leeftijd ontdekt wordt, kan er een spalk ingezet worden of een stevig verband om de vervorming zo veel mogelijk te corrigeren. Het is niet aan te raden om bij de jonge konijnen de bewegingsruimte te beperken, omdat de spieren juist wel goed en sterk moeten ontwikkelen. Als het bewegen pijn en beperkingen oplevert voor het konijn is amputatie te overwegen. Wanneer de vervorming echt te ernstig is, moet euthanasie (inslapen) overwogen worden.

Een goede en veilige start voor jonge konijnen is ontzettend belangrijk voor een goede ontwikkeling van het skelet. In het nest kunnen er problemen ontstaan als de moeder stress heeft. Stress kan mutilatie en kannibalisme veroorzaken kan er voor zorgen dat de jonge konijnen ledematen missen. Maar ook de omgeving waar ze in opgroeien heeft invloed. In kleine verblijven kunnen de spieren niet altijd goed genoeg ontwikkelen. Maar ook als ze wel ruimte hebben, kan het skelet verkeerd ontwikkelen: Een gladde vloer kan bijvoorbeeld veel invloed hebben op hoe het skelet en de houding ontwikkelt. Verkeerde voeding kan ook problemen aan het skelet veroorzaken.

Splayleg
Splayleg ontstaat door verschillende oorzaken. Onder andere door een genetische afwijking, trauma, overvoeding in het nest, gladde ondergrond of een verkeerd gelopen medische behandeling. Een jong konijn kan niet langer de poten onder zijn lijf bij elkaar brengen, dat kan bij één poot het geval zijn, maar ook bij meerdere of alle poten. De poten kunnen draaien uit de kom en staan de verkeerde kant op. Hierdoor kan het konijn zich dan moeilijk of niet verplaatsen. Het komt in verschillende variaties voor, van lichte klachten tot zo ernstig dat het konijn verlamd is. De poten draaien naar buiten toe. Röntgenfoto's helpen de afwijkingen aan het skelet vast te stellen. Er is geen standaard behandeling, per geval zal er bekeken moeten worden welke behandeling mogelijk is. Sommige konijnen kunnen nog redelijk goed bewegen, maar andere konijnen kunnen dat niet. Amputatie kan een optie zijn. Maar bij konijnen die het in zware vorm hebben is euthanasie helaas vaak de enige optie omdat er geen goede levenskwaliteit te halen is.

Heupdysplasie (HD) en Elleboogdysplasie (ED) bij konijnen

Bij deze aandoeningen zijn de gewrichten verkeerd gevormd, de onderdelen passen niet goed op elkaar. Dit geeft pijn en problemen bij het lopen.
Het komt vooral voor bij de grotere konijnenrassen zoals Vlaamse Reuzen, Duitse Reuzen en Franse hangoren maar ook bij kleinere konijnen kan het voorkomen. Meestal zien we heupdysplasie bij konijnen, HD, maar elleboogsysplasie (ED) komt ook voor.
Het kunnen erfelijke problemen zijn. Konijnen kunnen het van hun ouders meekrijgen in hun genen. Bij konijnen wordt daar echter niet op getest in de fok. Bij konijnen die het erfelijk hebben meegekregen kan de heup vaak ook makkelijker uit de kom schieten. Ontwikkelt het door andere invloeden dan is dat vaak pas op een wat oudere leeftijd. Het ontstaat dan bijvoorbeeld door voedingsfouten en verkeerd bewegen. Overgewicht, gladde vloeren, verkeerd gebruik van voedingssupplementen en te veel of juist het ontbreken van de juiste voedingsstoffen kan het veroorzaken.

Vaststellen kan door het laten maken van röntgenfoto's. Konijnenbaasjes met konijnen die HD hadden, kwamen daar bijvoorbeeld achter omdat ze opmerkten dat het konijn minder actief was en/of nat of vies aan de achterpoten was. Hoe sneller je er achter bent wat het probleem is, hoe eerder er behandeling gestart kan worden en hoe langer het konijn zich toch prettig voelt met deze aandoening. Voor konijnen is er geen genezing mogelijk.

Behandeling bestaat uit pijnbestrijding en ontstekingsremmers. Goed kijken naar voeding een gezond gewicht en de juiste bewegingen helpt ook mee. De juiste voedingsstoffen geven, voldoende rust, voorkomen dat er te gekke capriolen worden gemaakt. Zorg bijvoorbeeld dat alle voorzieningen gelijkvloers bereikbaar zijn voor jouw konijn.
Er bestaan supplementen voor dieren met HD en ED, sommige zijn ook bij konijnen toe te passen. In sommige gevallen zijn vitamine supplementen aan te raden, overleg dit wel altijd met de dierenarts. Het advies is om met regelmaat, bijvoorbeeld jaarlijks, foto's te laten maken om te controleren hoe het verloopt. Ook kan er bepaald worden of er sprake is van botontkalking op de foto's. De hoogte van de pijnmedicatie kan dan ook besproken worden, vaak is er een hogere dosering nodig dan gebruikelijk is. Toch is deze dosering wel noodzakelijk want ze moeten juist blijven bewegen om de spieren sterk te houden en dan moet de pijn goed onderdrukt zijn.

Er bestaan voor honden met HD tegenwoordig meerdere ingrepen om het probleem (deels) te corrigeren, dit gaat tegenwoordig best ver. Ook voor dieren is een kunstheup een optie. Of die methodes ook bij konijnen toegepast kunnen worden, weten wij niet. We hebben er nog niet van gehoord dat konijnenbaasjes die keuze gemaakt hebben. Revalideren is na zo een ingreep ook belangrijk en voor konijnen een stuk lastiger te begeleiden dan bij een hond. Mocht iemand er ervaring mee hebben horen we dat graag.

Hernia bij konijnen
Dit kan ontstaan door het verkeerd optillen of vasthouden van een konijn. Hierbij maakt het konijn dan een slag met de rug. Ook konijnen die te krap gehuisvest zijn geweest kunnen last krijgen van een hernia. Kenmerken van een hernia zijn dat het konijn stil word, met de achterpoten gaat slepen of deze helemaal niet meer kan gebruiken. Een hernia kan behandeld worden door rust, warm houden van het konijn en behandeling met corticosteroïden.

Torticollis (evenwichtsziekte)
Dit is geen ziekte op zichzelf, maar een signaal van een onderliggende ziekte. Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van Torticollis, de meest voorkomende zijn E. cuniculi, middenoorontsteking, een bacteriële binnenoorontsteking of een trauma (bijv. een val).

Tips voor de verzorging

Waar op letten bij de verzorging van konijnen met bovenstaande problemen

Konijnen die problemen hebben met het bewegingsapparaat ontwikkelen daarnaast vaak problemen met de huid. Zo ontstaan er pijnlijke huidzweren en pododermatitis (zere hakjes), urinebrand en worden blinde darmkeutels niet opgegeten, die dan vervolgens aan de billen blijven plakken en de kans op myiasis vergroten. Spray deze konijnen in met een preventieve anti myiasis spray, zeker in de warmere zomermaanden.

De baby billendoekjes zonder parfum en schadelijke stoffen kunnen soms handig zijn om dagelijks de kontjes van deze konijnen schoon te houden. Konijnen regelmatig in bad doen is niet aan te raden en op deze manier kun je dat vaak langer uitstellen door het met de baby billendoekjes goed schoon te houden. Merken die hiervoor kunnen zijn bijvoorbeeld de pampers pure doekjes of de doekjes van Naty’s

Tip van een konijnenbaasje: als je een groot konijn hebt en hoge dosering pijnmedicatie moet geven kan het honderden euro's per jaar schelen als je de de paarden variant kan geven. Bespreek dit met jouw dierenarts.

Dierfysiotherapie is te overwegen als jouw konijn last heeft van problemen aan het bewegingsapparaat. In Nederland zijn er echter nog maar weinig plekken waar je met je konijn terecht kan.

Konijnen die niet makkelijk bewegen hebben vaak meer ongemakken, klachten en last door kou en kunnen niet altijd makkelijk een warmere plek opzoeken. Ook regen en nattigheid kunnen problemen geven. Overweeg je konijnenkoppel naar binnen te halen. Heb je de mogelijkheid een droog en beschut verblijf te maken buiten of in huis, heeft dat zeker de voorkeur.

Een goed comfortabele ligplek kan helpen de gewrichten bij rust te ontlasten, kijk eens naar orthopedische hondenkussens als je binnen konijnen hebt of jouw buiten konijnen een droge buitenruimte hebt waar je dat zou kunnen gebruiken.

Kies met zorg een goede ondergrond uit voor konijnen met problemen met bewegen. Een niet te gladde vloer maar ook geen vloer die wrijving geeft waardoor juist sneller geirriteerde plekken ontstaan.

Linken naar:
Artikel over voeding
Artikel over afvallen
Artikel over EC

Evee · 9 februari

Dit artikel is nog niet af, maar graag jullie feedback en aanvullingen 🙂

Evee · 26 februari

Ik heb via de mail al een spellingscontrole gehad op dit artikel van To (heel fijn, dankjewel). Heeft verder niemand feedback? Dan zal ik het binnenkort als artikel plaatsen.