We hebben al een artikel over konijnen laten afvallen. Maar wat als jouw konijn het tegenovergestelde probleem heeft en te weinig weegt? In dit artikel bespreken we alle mogelijkheden die je als baasje hebt om jouw konijnen op een verantwoorde manier wat meer gewicht te laten krijgen.
Oorzaken van ondergewicht bij konijnen
Een konijn kan te dun zijn door verschillende oorzaken. Het kan zijn dat jouw konijn dun is door genetische factoren. Sommige rassen zijn slanker gefokt dan anderen. Een voedingstekort als babykonijn kan op latere leeftijd ook voor ondergewicht zorgen. Een konijn dat herstellende is van een ziekte kan soms gewicht verloren hebben dat aangevuld moet worden. Net als mensen kunnen konijnen soms ook problemen hebben met de stofwisseling waardoor voeding minder goed opgenomen wordt.
Maar (plotseling) afvallen kan ook een teken zijn dat er iets ernstig mis is. Pijn is een reden waarom konijnen minder gaan eten. Ziekten als E. cuniculi, nierproblemen, wormbesmettingen en gebitsproblemen kunnen ook oorzaak zijn van ondergewicht. Als een konijn 24 uur niet eet vallen de darmen stil. Het is ontzettend moeilijk om deze weer op gang te krijgen, meestal zal het konijn als het een dag niet eet helaas sterven. Neem altijd contact op met je dierenarts als jouw konijn zonder verklaarbare reden afgevallen is of stopt met eten. Ervan uitgaand dat jullie allemaal al bij de dierenarts zijn geweest, en dat medische problemen zijn uitgesloten, of behandeld worden volgt dit artikel dat dierenartsbezoek op, voor als jullie het advies meegekregen hebben om jullie konijnen goed te voeren om ze te laten aankomen.
Zorg dat de basis goed is
Als je je konijn wil laten aankomen, begin dan bij het begin. Zorg dat de basis goed is. Konijnen horen altijd onbeperkt hooi te krijgen. Een konijn hoort zijn eigen formaat in los hooi per dag te eten. Zorg voor een gevarieerde mix aan grassoorten in het hooi.
Voor een konijn dat echt zwaar ondergewicht heeft door verwaarlozing, zou je denken dat je het best gelijk hele rijke voeding kan geven. Dat is echter zeer heftig op de spijsvertering en is niet aan te raden. Hoewel je het liefst snel het gewicht er aan ziet komen, is het beter om juist voor die konijnen te beginnen met vezelrijke voeding waar ze veel kauwbewegingen voor moeten maken: hooi dus. De rest van de voeding kun je langzaam aan in de weken er na introduceren en rustig opbouwen.
Naast onbeperkt hooi is het aan te raden dagelijks een portie vers groenvoer te geven. Vers groenvoer is wel iets wat je rustig op moet bouwen. Veel konijnen zijn hier gevoelig voor en kunnen diarree krijgen als je het niet rustig opbouwt. Maar vers groenvoer is vaak één van de dingen die konijnen met een minder goede gezondheid juist nog wel blijven eten, en het kan handig zijn om vers groenvoer te gebruiken om medicijnen in te verstoppen die het konijn eventueel krijgt.
Indien gewenst, en zeker aan te raden voor konijnen die aan moeten komen, kun je ook gedroogde kruiden bijvoeren. Gedroogde kruiden bevatten weinig vocht en zijn daardoor geconcentreerd in voedingsstoffen. Ook zijn er jaarrond kruidensoorten wel gedroogd te krijgen, maar niet vers te plukken. Het kan dus heel handig zijn gedroogde kruiden bij te voeren aan konijnen die mogen aankomen. Gooi niet gelijk alles om in het dieet, maar doe dit stapje voor stapje. Konijnen zijn erg gevoelig op de spijsvertering.
Brokvoer is voor konijnen die moeten aankomen ook erg belangrijk. Verderop in dit artikel meer uitleg over waar je op kunt letten in een brokvoeding voor een konijn dat moet aankomen.
Het belangrijkste onderdeel van de konijnenvoeding is voor elk konijn hetzelfde: vezels. Vezels zorgen voor een goede spijsvertering en een goede afslijting van de tanden. Vezels zitten in brokken, hooi, groenvoer en kruiden. Een konijn zou aan moeten komen als hij meer calorieën binnen krijgt dan hij verbruikt. De hoeveelheid calorieën verhoog je door voedsel aan te bieden waar meer calorieën in zitten en door de hoeveelheid voedsel die je konijn eet te verhogen.
Beweging
Misschien denk je dat jouw konijnen te actief zijn om aan te komen. Actief zijn is echter juist iets goeds als het gaat om aankomen! Een actief konijn heeft meer trek in zijn eten. Het heeft een goede invloed op de spijsvertering en een goede spierbouw. Stop je konijn dus zeker niet in een klein hokje om zijn beweging te beperken. Laat ze juist lekker bewegen. Extra spiermassa is ook extra gewicht! Zorg er voor dat je op een juiste manier de hoeveelheid voedsel en voedingsstoffen verhoogt, zonder de beweging te verminderen. Ga ook gerust actief aan de slag met bijv. voedselverrijking om je konijn actief te houden, mits jouw konijn daar fit genoeg voor is.
Meer eetmomenten
Wil jouw konijn geen grotere hoeveelheden voedsel eten en laat hij vaak iets liggen? Verdeel het voedsel dan over een aantal momenten per dag. Geef niet alles tegelijk, maar verdeel de brokjes over 1 of 2 voermomenten en geef het groenvoer weer op een ander moment. Als het lukt, probeer dan gedurende de dag elke 4 uur iets aan te bieden aan je konijn, brokjes of groenvoer. Hooi hoort er altijd onbeperkt te zijn, dus dat kun je elk voermoment controleren en indien nodig aanvullen. Denk er wel aan dat konijnen “oud” hooi minder lekker vinden. Stop dus niet de ruif vol met een voorraad voor een paar dagen, maar breng regelmatig een verse pluk hooi naar de konijnen toe.
Ook zijn konijnen midden op de dag het minst actief en eten ze meestal ’s ochtends vroeg en ’s avonds laat. Probeer de voedselmomenten dus op die momenten van de dag te plannen. Overdag en midden in de nacht doen konijnen van nature korte slaapjes. In de schemering zijn ze actief en op zoek naar voedsel. Bied het voedsel voor zover dat gaat dus juist ook op die momenten vers aan.
Extra brokken
Het is niet aan te bevelen om gewoon een grote bak met een onbeperkte hoeveelheid brokken neer te zetten. Als je meer brokken voert, gaat je konijn minder hooi eten en krijgt daardoor minder vezels binnen. Dit is niet goed voor de spijsvertering. Ook laten konijnen die een bak vol brokken per dag krijgen hun blindedarmkeutels vaker liggen. Deze kunnen in de vacht blijven hangen en daardoor madenziekte veroorzaken. Ook halen konijnen belangrijke vitamines uit deze keutels. Het is dus belangrijk dat ze die gewoon netjes opeten.
Met brokken is het belangrijk om een basis te leggen. Een basis van een compleet pakketje aan voedingsstoffen zodat je verder volop kunt variëren met hooi, groenvoer en kruiden. Geef niet te veel en niet te weinig. Als een konijn moet aankomen, zou je de richtlijn van 20 tot 25 gram per kg lichaamsgewicht, uitgegaan van een gezond streefgewicht, prima kunnen voeren. Je zou de hoeveelheid ook kunnen ophogen naar meer brokken, maar blijf dan goed kijken naar de interesse in het andere voedsel en het opeten van de blindedarmkeutels.
Welke brok kies je? Waar voor de spijsvertering een graanvrije brok juist goed is, kan voor konijnen met ondergewicht zo’n brok te weinig energie bevatten om aan te komen. Senior of mature brokken bevatten vaak meer eiwitten voor spierbehoud en spieropbouw dan de normale volwassen konijnenbrokken. Ook zijn er aan die brokken vaak extra vitaminen toegevoegd voor weerstand. Nadeel is dat veel senior brokken uitgaan van overgewicht bij oudere konijnen, en in de praktijk is dat juist vaak niet het geval. In zo’n geval kan een konijn een junior brok geven een uitkomst zijn, ongeacht de leeftijd. Daarin zit een hoger eiwitgehalte (maar ook niet te hoog) en deze brokken zijn vaak best energie- en calorierijk. Moet jouw konijn aankomen, dan kan dit een goede optie zijn. Tot slot zijn er ook nog speciale aansterkbrokken te koop, aanvullende brokvoeding die er op gericht is om konijnen aan te laten komen. Er zijn diverse merken die dit in het assortiment hebben zitten, zoals Burgess en Bunny Nature.
Hooisoorten
Zoals we al eerder schreven mag een konijn onbeperkt hooi eten. Hoe gemakkelijk zou het zijn als je je konijn dan ook nog eens via dit hooi kan laten aankomen? Sommige hooisoorten zijn heel arm en andere hooisoorten zijn heel rijk. Ook zal elk konijn een eigen voorkeur hebben en van het ene hooi meer eten dan van het andere. Een kwestie van uitproberen dus!
Het advies is om een hooisoort te kiezen die bestaat uit verschillende grassoorten, of om eventueel zelf verschillende merken en soorten te mengen. Hooi is het hoofdvoedsel van konijnen.
Het is niet zo dat er fout en goed hooi is, als je je konijn wil laten aankomen. Als ze er maar goed van eten. Timothy hooi is misschien niet iets waar ze dik van worden, maar wel een gezonde basis. Aan dat hooi kun je bijvoorbeeld zelf een hoeveelheid alfalfa (luzerne) toevoegen om het rijker te maken. Luzerne is een eiwitrijke grassoort die onder andere helpt bij spieropbouw. Ook haver (de stengels, niet de havervlokken!) kan het hooi wat energierijker maken. Er bestaan ook grasmixen en luzerne mixen voor paarden die moeten aansterken, die je ook aan konijnen mag voeren. Kijk wel heel goed naar de samenstelling, niet alles voor paarden is geschikt voor konijnen.
En/of voeg lekkere kruiden toe aan het hooi, die eetlustopwekkend werken. Dat zorgt voor extra geur en smaak wat het hooi aantrekkelijker maakt voor konijnen. Natuurlijk kun je ook simpel kiezen voor een kruidenhooi waar dit al aan is toegevoegd.
Groenvoer
Konijnen zijn dol op vers groenvoer. Vooral verse bladgroenten zijn geschikt om aan konijnen te voeren. Er is een informatief artikel over het geven van groenvoer aan konijnen hier op de website met uitleg over soorten en hoe je het aanwent aan konijnen. Het eten van verse groenten moet rustig opgebouwd worden, maar als konijnen er eenmaal aan gewend zijn, lijken ze er soms nooit genoeg van te krijgen! Als je een konijn wilt laten aankomen, kan dat heel goed door te kijken naar de soorten groenvoer waaruit zijn menu bestaat. Grijp niet gelijk naar wortel en fruitsoorten. Suikers zijn niet de ideale manier om aan te komen en kunnen juist flinke diarree geven en daarmee een nadelige invloed op de gezondheid hebben.
Kruiden
Diverse soorten verse of gedroogde kruiden kunnen ook helpen om konijnen op een gezond gewicht te komen. Gedroogde kruiden staan dicht bij het natuurlijke dieet van konijnen in het wild. Soorten die je niet in de supermarkt kunt kopen zijn vaak wel goed gedoogd te krijgen. Met gedroogde kruiden maak je het hooi lekkerder en sommige soorten werken eetlustopwekkend. Ideaal dus als je probeert jouw konijnen wat extra aan te laten komen. Welke kruiden je mag voeren en hoe je begint met het voeren van kruiden lees je in het artikel “kruiden voor konijnen”
Wil je kruiden voeren die je konijn helpen aankomen en eetlustopwekkend werken, kies dan voor luzerne, paardenbloem, munt, kamille, oregano, peterselie, selderij, tijm, venkel en/of weegbree.
Snacks
Snacks, beloning, snoepjes. Het maakt niet uit hoe je het noemt, het komt op hetzelfde neer. Koop geen geproduceerde snacks zoals yoghurtdrops en honing-knaagstengels. Die zijn ontzettend slecht voor konijnen, ook voor konijnen die moeten aankomen. Geef ook absoluut geen brood of granen aan je konijnen. Dat is voeding voor slechte bacteriën in de darmen, waardoor de goede bacteriën niet overleven. Er zit vaak al een deel granen in de konijnenbrokken, en dat is echt meer dan voldoende. Er zijn veel konijnen die daar al last van krijgen, ga dat niet ook nog extra bijvoeren. Met te weinig van de juiste bacteriën in zijn darmen zal een konijn chronisch diarree krijgen, en dat wil je zeker niet als hij ook al ondergewicht heeft!
Helaas zien we vaak dat er noten zitten in producten om konijnen aan te laten komen. Met noten kun je een konijn inderdaad laten aankomen. Alleen is het spijsverteringssysteem van een konijn niet gemaakt om noten en pinda’s te verteren. Geef dus echt geen noten aan konijnen.
Hoe beloon je je konijn dan wel op verantwoorde wijze? Met lekkere stukjes groenten en hele kleine stukjes fruit. Dit kan vers of gedroogd zijn. Fruit bevat wel veel suikers, dus geef ook weer niet te veel. Je wilt geen diarree veroorzaken. Verder kun je ook gedroogde groenten en zaden als snack voeren, bijvoorbeeld: erwtenvlokken, johannesbrood, papaja, bonenvlokken, gerstvlokken, lijnzaad, maisvlokken, rode biet, rozijntjes wortel en/of zonnebloempitten. Er bestaan ook luzernekoekjes, hooikoekjes en soortgelijke producten, vaak geperst luzerne, hooi of gedroogd gras verrijkt met wat lekkere kruiden of groenten er door. Als je aanvullend voer zoekt voor konijnen die aan moeten komen, kunnen dat soort producten handig zijn.
Let wel op, voor alles in deze categorie geldt dat je het echt met mate moet geven. Het snoepen, zelfs al is het verantwoord, moet er niet voor zorgen dat de normale brokken, hooi en groenvoer niet gegeten worden. Het is echt een aanvulling die gegeven kan worden.
Aansterk voeding voor konijnen
Er zijn meerdere merken die dwangvoeding of aansterkvoeding in hun assortiment hebben voor konijnen. Vaak in poedervorm, aan te mengen met water. Voor konijnen die moeten aankomen, ook als ze gewoon goed zelfstandig eten en onder dwang voeren niet nodig is, kun je een papje dwangvoeding in het dagelijkse dieet toevoegen. Het helpt ze namelijk wel aansterken en meer gewicht krijgen. Je hoeft het dan niet met een spuitje onder dwang in de bek te doen, maar kan het gewoon op een schoteltje of in een klein bakje aanbieden.
Weeg regelmatig
Pak de keukenweegschaal er bij, of schaf een (tweedehands) baby-weegschaal aan. Weeg je konijn op vaste momenten. Als je de tijd hebt kan het dagelijks, maar bijvoorbeeld 1x per week is ook goed. Houd het gewicht van je konijn bij in een Excel bestandje, schriftje, of gebruik een app zoals een kladblok of huisdieren app waarin je het kan bijhouden.
Sommige konijnen vinden wegen en optillen niet leuk. Probeer er dan een routine van te maken. Dan weet je konijn in ieder geval waar hij aan toe is. Vergeet ook niet om ze na het wegen een lekkere beloning te geven. Een babyweegschaal is ook ideaal voor het wegen van konijnen, vaak zijn deze ook goedkoop tweedehands te koop. Het voordeel van een baby-weegschaal is dat je je konijn zelf kan leren om er op te gaan zitten, ze er in een natuurlijke houding op kunnen zitten en dat deze weegschalen ook geschikt zijn voor grotere konijnen.
Bronnen:
Naast eigen ervaringen van de auteur zijn de onderstaande bronnen gebruikt:
Rabbit Diet as Explained – Susan Brown
Textbook of Rabbit Medicine – Frances Harcourt-Brown
House Rabbit Handbook: How to live with an urban rabbit – Marinell Harriman