Hoe maak je een konijn tam?

Hoe maak je een konijn tam? Zijn alle konijnen even makkelijk tam te maken? Uitleg over het tam maken van een konijn.

Konijnen hebben het imago lief, schattig, aaibaar en knuffeling te zijn. Voor veel konijnenbaasjes is het een grote verrassing als hun “Pluisje” zich ontplooit tot een agressief, slopend monstertje. Het komt zelfs voor dat baasjes bang worden van hun konijn. Als je begint met een jong konijn, moet zo een konijn de puberteit nog door. Een periode waarin ze, net als de menselijke pubers, lekker opstandig zijn, hormonaal zijn en zelfs agressief kunnen worden als je er niet goed mee om gaat. Maar ook volwassen konijnen kunnen agressie ontwikkelen of ontwikkeld hebben gedurende hun leven. Ergens in de basisbehoeften en/of socialisatie van het konijn is het dan mis gegaan. Agressie is vaak voor konijnen een laatste middel, ze zetten het pas in als ze geen andere opties meer hebben. Beter is het om dit gedrag te voorkomen. Dat doe je door een konijn op de juiste manier tam te maken en te zorgen dat alle basisvoorzieningen op orde zijn. En hoe je dat doet? Dat lees je hier!

In het kort, een stappenplan om konijnen tam te maken:

1. Zorg voor een goede basis. Lees je in over wat een konijn nodig heeft en zorg voor geschikte huisvesting, een maatje, juiste voeding en een goede gezondheid.
2. Denk na voor je willekeurig ergens een konijn haalt. We raden aan konijnen in konijnenopvangen te adopteren. Zij zullen het meest eerlijke advies geven over het konijnenkarakter.
3. Tam maken doe je niet in een uurtje. Heb geduld. Neem de tijd. Sommige konijnen zijn heel makkelijk tam te maken, met andere konijnen ben je maanden bezig.
4. Optillen maakt een konijn niet tam. Klein huisvesten ook niet. Er zijn heel wat hardnekkige onwaarheden over het tam maken van konijnen. Voorkom dit soort fouten.
5. Lees de volgende uitleg rustig door:

Hoe maak je konijnen goed tam en laat je ze wennen aan mensen?

Begin met een goede basis

Ook bij het tam maken van een konijn geldt dat je moet zorgen dat de basis goed is.

Zorg er in eerste plaats voor dat het konijnenverblijf voldoet. Zorg er voor dat het verblijf groot genoeg is, en dat er voldoende veilige schuilplekken in het verblijf zijn. Standaard traliekooien bieden konijnen geen veilig gevoel en zijn te klein, deze verblijven zorgen er juist voor dat konijnen agressie gaan vertonen. Juist ook voor het tam maken is het fijn dat het verblijf een ren heeft die groot genoeg is om zelf in het verblijf op de grond te gaan zitten of liggen.

Zorg verder dat het konijn niet alleen leeft, maar een konijnenmaatje heeft. Samen zijn ze veel avontuurlijker dan alleen. Alleen zijn geeft konijnen veel stress en angst. Dat is zelfs wetenschappelijk bewezen. Castreer/steriliseer het konijn, zorg voor de juiste voeding en zorg dat er geen medische problemen zijn die het humeur van het konijn beïnvloeden.

Zonder een veilige, gezonde, goede basis, kun je de verdere (gedrags)problemen die er zijn niet aanpakken. We noemen het niet voor niets de basisbehoeftes van een konijn.

Meer weten over de basisbehoeften van een konijn? Lees het artikel “Tips voor beginnende konijnenbaasjes”

Achtergrond van het konijn

De achtergrond, de start van het konijn maakt heel veel uit als het gaat om hoe veel een konijntje gewend is, en hoe het gedrag naar mensen toe daardoor ontwikkeld is. Helaas hebben de meeste jonge konijntjes die in Nederland worden “verhandeld” geen goede start. Lees bijvoorbeeld het artikel over konijnen uit de dierenwinkel.

Maar ook een konijn bij een fokker halen maakt het niet beter. Anders dan bij honden- en kattenfokkers zijn konijnenfokkers niet of nauwelijks bezig met socialisatie van de diertjes. En als ze er wel mee bezig zijn, is dat vaak door de konijntjes op te tillen en door kinderhanden te laten gaan. En dat is nou juist niet aan te raden. Er zijn helaas geen boeken, geen richtlijnen, geen handleidingen, geen wetten over hoe je konijntjes moet socialiseren om te zorgen dat ze als ze volwassen zijn zo min mogelijk angst kennen en zo veel mogelijk gewend zijn. De meeste fokkers en particulieren hebben dus ook geen idee hoe ze het moeten aanpakken. Daarnaast zijn eigenlijk alle fokkers die commercieel zijn, en dus echt websites hebben voor de verkoop, adverteren op marktplaats enz, over het algemeen zo veel met productie van konijnen bezig, dat je daar eerder een miskoop doet dan een lichamelijk en geestelijk gezond konijn haalt.

Raskonijnen van fokkers zijn dus helaas maar zelden echt gesocialiseerd en tam gemaakt. In de dierenwinkel zitten jonge konijntjes die nog niet goed gesocialiseerd zijn, deze zijn geboren in “productiehallen”, en komen echt niet bij hobbyfokkers vandaan zoals de winkels je vaak wel wijs proberen te maken. De massaproductiekonijntjes die in dierenwinkels verkocht worden hebben vaak nog de slechtste start van allemaal, zeker als het om tam maken en socialisatie gaat. Bij deze konijntjes kan het even tijd kosten om ze tam te maken, en dan hebben wij het over maanden, niet dagen.

Gelukkig is er nog een derde optie: konijnen uit konijnenopvangen en asiels.

Konijntjes die in de konijnenopvangen geboren worden worden over het algemeen wel goed tam gemaakt. Veel opvangen werken om die reden speciaal met pleeggezinnen voor babykonijntjes, zodat ze echt rust, de socialisatie en de aandacht krijgen die ze nodig hebben. Ook als je met jonge konijntjes wil starten is een konijnenopvang dus de beste plek om jouw konijnen te halen.

Als je een ouder konijn uit een opvang haalt kan het ook zo zijn dat het een wat schuwer konijn betreft. Vaak is de achtergrond van deze konijnen ook niet bekend omdat ze bijvoorbeeld gedumpt zijn. Deze konijnen zullen niet altijd volledig tam kunnen worden door hun verleden, maar er kan zeker een stap in de goede richting worden gezet.
De meeste konijnen in konijnenopvangen zijn echter nog niet eens een jaar oud en wel gewoon gewend aan mensen, ze worden afgestaan omdat konijnen houden niet is wat mensen er van verwachten. Als impuls gekocht, en in de puberteit, als ze hun normale konijnengedrag gaan vertonen, komen baasjes er achter dat het niet is wat ze vooraf hadden verwacht. Kosten voor castratie vinden ze te hoog, maar het hormonale pubergedrag vinden ze ook niets. Het konijn is toch niet zo leuk voor de kinderen, die kijken er niet meer naar om, en het konijn word afgestaan. Dit is voor duizenden konijnen in Nederland de realiteit. Met deze konijnen is dus niets mis, alleen het beeld wat de baasjes hadden van konijnen houden was niet realistisch. In onze ogen verdienen deze konijnen zeker een tweede kans, je kan met deze konijnen prima aan de slag om ze aan jou te laten wennen.

Karakter van konijnen

Net als bij mensen, zegt het karakter van een konijn veel over hoe sociaal een diertje is. Karakter is bij hele jonge konijntjes nog niet bekend, en ontwikkelt zich het meest zichtbaar pas in de puberteit, zo tussen de 6 maanden en 1 jaar. Karakter is ook heel belangrijk bij het koppelen van konijnen. Dan zie je namelijk pas goed hoe een konijn zich voelt bij andere konijnen. Het ene konijn is een goedzak die alles best vind en aan elk konijn te koppelen is. En misschien ook prima in een konijnengroep kan leven. Terwijl het voor het andere konijn echt een zoektocht is om alleen al één geschikte partner te vinden.

Bij het tam maken van konijnen is het net zo. Het ene konijn is dapperder dan het andere konijn en zal angsten veel sneller overwinnen. Ook zit er verschil in hoe lang een konijn zijn aandacht ergens bij kan houden, en het ene konijn leert veel sneller dan het andere konijn. Geen twee konijnen zijn hetzelfde.

Het kan zijn dat je geluk hebt en jouw konijn alles heel snel oppakt en makkelijk tam te maken is. Maar het kan ook zijn dat je pech hebt en dat het voor jouw konijn echt vele uren van jouw tijd, en weken of maanden zal duren voor je echt stappen vooruit gaat zien. En soms lukt het echt helemaal niet, en kun je je er als baasje alleen maar bij neerleggen dat het konijn gewoon geen menselijk contact wil, en dat een goed passend maatje als gezelschap voor dat konijn voldoende is.

Tijd en geduld

De beste manier om een konijn tam te maken is met veel tijd en geduld. Als je een nieuw konijn hebt, laat hem dan de eerste dagen met rust. Zorg er voor dat de omgeving rustig is en het konijn op zijn gemak zijn verblijf kan inspecteren en kan wennen aan jouw routine van de voermomenten.

Als het konijn na een paar dagen aan het verblijf gewend is, ga dan op je buik in het verblijf liggen. Praat zachtjes tegen het konijn en geef hem wat lekkers als hij het aan wil nemen. Neemt hij het niet aan, leg het dan in zijn verblijf. Je kan hiervoor iets van groenvoer gebruiken, maar bijvoorbeeld ook gewoon de dagelijkse brokjes. De meeste konijnen vinden die lekker genoeg om er enthousiast voor te zijn, en ze uit de hand aan te pakken. Heb je kinderen en wil je die rustig laten wennen aan het konijn en het konijn rustig laten wennen aan de kinderen? Dan kun je ze bijvoorbeeld laten voorlezen aan het konijn, terwijl ze rustig in het verblijf zitten.

Het ene konijn zal de eerste keer gelijk naar je toe komen. Maar de meeste konijnen durven de eerste dagen niet het schuilhok uit terwijl je in de ren zit. Dat geeft niets. Er zit niets anders op dan rustig te zijn en wachten tot je konijn nieuwsgierig genoeg is om naar jou toe te komen. Laat het konijn rustig snuffelen en maak geen onverwachte bewegingen. Elke keer dat je in het verblijf zit geef je wat aan het konijntje, een paar brokjes, een klein beetje groenvoer. Iets lekkers zodat ze leren dat het mensenbaasje voedsel brengt, en dat dat positief is.

Als je konijn goed gewend is aan jouw aanwezigheid kun je proberen hem voorzichtig te aaien. Bij veel konijntjes kan dit zeker wel een aantal weken duren, voor ze voldoende gewend zijn aan jouw aanwezigheid. Begin door het konijn aan jouw vingers te laten snuffelen en uit jouw hand te laten eten. Ga steeds een stapje verder met het aanraken van je konijn. Uiteindelijk is het de bedoeling dat hem zonder dat hij schrikt of in elkaar duikt kunt aaien.

Als je overeind staat zal je konijn jou zeker in het begin als een dreiging zien. Konijnen zijn prooidieren en kunnen daardoor erg schrikachtig en bang zijn. De meeste dieren die het op konijnen voorzien hebben komen van bovenaf op het konijn af. Je moet jouw konijn laten merken dat jij niet eng bent. In het begin is het daarbij dus erg handig als je op dezelfde hoogte bent als jouw konijn.

Realiseer je wel dat het tijd kost om het vertrouwen en de vriendschap van konijnen te winnen. Reken minstens op een half uur per konijn per dag aan tijd, en dat dagelijks voor maanden achter elkaar, om ze tam te krijgen en tam te houden. En die tijd is dan niet de tijd dat je voer brengt of het hok verschoont, maar echt de individuele tijd die je met dat konijn bezig bent. En dan nog is de mate waarin een konijn tam wordt per individu verschillend en afhankelijk van het karakter.

Zelf voer ik in de ochtend de konijnen hun portie brokvoer en geef ik de eerste paar brokjes uit de hand. Dit vind ik een fijne manier om nieuwe konijnen tam te maken, zeker als er in een koppel één konijn al aan deze gewoonte gewend is, pakken ze het heel snel op. Ook is het gelijk een goed controle moment voor het welzijn. Als ze niet direct op de brokjes afkomen, is er echt 9 van de 10 keer wat mis. Ook kun je gelijk kijken of ze eten zonder te kwijlen, of de oogjes schoon zijn, of ze goed bewegen en als ze eenmaal gewend zijn dat je ze aanraakt in ruil voor het lekkers is het ook handig om even te controleren of het gewicht nog goed is en of er geen plakpoep of maden zijn. Ook is het handig dat ze gewend zijn beloning uit de hand te pakken voor het geval dat je ze wil trainen of als je medicijnen moet toedienen.

Tam maken door konijnen klein te huisvesten

Een ouderwetse manier om konijnen “tam” te maken die wij helaas nog vaak horen is dat mensen het dier juist klein opsluiten om tam te maken. Vaak zelfs nog zonder schuilplek, want “dan verstoppen ze zich alleen maar”. Het probleem waar mensen dan tegenaanlopen is dat ze als ze de konijnen dan wel de juiste, minimale leefruimte gaan geven, de konijnen opeens minder tam zijn. Dat komt omdat je door konijnen klein te huisvesten ze niet tam maakt. Zodra je het dier de keuze geeft, vluchten ze alsnog weg van je. Dat is geen tamheid, ze hadden alleen daarvoor de keuze niet om van je weg te lopen.

Door konijnen klein te huisvesten en je aanwezigheid op te dringen, probeer je een dier te temmen door hem in angst en stress te laten zitten. Dat is voor geen enkel dier, maar zeker voor konijnen niet aan te raden. Angst en stress zijn niet goed voor de gezondheid en kunnen gasaanvallen tot gevolg hebben. Het is echt aan te raden om een konijnen direct vanaf het begin een voldoende ruime, normale leefruimte te geven met plekjes waar ze zich kunnen verstoppen. Het veilige gevoel is de basis van de vertrouwensband tussen jou en je konijn. In het begin door ze rustig aan je aanwezigheid te laten wennen en dat steeds verder uit te bouwen. Dat werkt echt prima, het kost wel tijd. Maar dan heb je wel een konijn dat echt tam is, dat jou echt daadwerkelijk accepteert.

Door ze geforceerd klein te huisvesten en je aanwezigheid en aanrakingen opdringen, dat maakt een dier alleen in die bepaalde situatie “tam”. Eigenlijk komt het er op neer dat je het dier dan geen keuze geeft en geforceerd laat accepteren dat jij er bent. Je zal zien dat als je dat doet, de “tamheid” opeens verdwenen is als ze meer ruimte hebben. Dat komt omdat het dier helemaal niet tam was. Het is nooit een keuze van het dier geweest om jou aandacht te geven, het dier kon er simpelweg niet aan ontsnappen.

Daarnaast werkt klein huisvesten hoknijd en agressie in de hand. Ook is het slecht voor de relatie die konijnen onderling hebben als ze in een te kleine ruimte opgesloten worden, je koppel kan er dus door gaan vechten.

Wij adviseren dus echt de methode die in dit artikel omschreven is, het rustig laten wennen aan jouw aanwezigheid en het opbouwen van een band die gebaseerd is op wederzijds vertrouwen en vrije keuze. Dat zijn ook de banden die het best standhouden, zelfs als je je konijn op een bepaald moment door ziekte vaak moet optillen of medicijnen of dwangvoer moet geven.

Konijn optillen

Pak je konijn zeker in het begin niet op als het niet nodig is. Konijnen zijn prooidieren. In de natuur word een konijn alleen opgepakt door een roofdier, vaak met de dood als gevolg. Onze huisdierkonijnen hebben dat instinct nog steeds. Til jij je konijn dus op, is dat een flinke stap terug in de vertrouwensband. Bij konijnen zie je eigenlijk twee reacties op opgetild worden: Vechten en spartelen met alles wat ze hebben om los te kunnen komen of verstijven van angst. Zeker dat laatste word vaak verward voor “hij vind het prettig want hij is rustig”. Dat is dus niet het geval.

Als je een vertrouwensband hebt met je konijn, kun je tot een bepaalde acceptatie komen wat optillen betreft, ze ondergaan het. Maar prettig vinden ze het nooit. Pak een konijn dus zo min mogelijk op. Zeker niet als je hem alleen maar wil knuffelen. Wil je knuffelen, laat je konijn zelf naar je toe komen en zelf op je schoot kruipen. Til hem daarvoor niet op. Dat is echt onnodige stress.

Soms is optillen echter wel nodig, bijvoorbeeld als je het idee hebt dat er iets mis is met de gezondheid, of voor een dierenartsbezoek. Het is dan altijd beter om altijd je konijn zelf naar je toe te laten komen of ergens in te laten lopen, dan hem oppakken om te knuffelen of ergens in te stoppen (bijv. in een vervoersmand). Het zelf in een vervoersmand lopen scheelt veel stress en is niet al te moeilijk aan te leren.

De beste manier om een konijn op te pakken is door je ene hand onder zijn kont te houden en jouw andere hand onder zijn borst. Als je hem eenmaal opgepakt hebt laat hem dan op jouw onderarm rusten. Op die manier zit het konijn weer in een natuurlijke houding. Konijnen kunnen ook bij hun nekvel opgepakt worden, maar persoonlijk doe ik dat liever niet tenzij het echt niet anders kan. Bij sommige rassen kan dit de vacht behoorlijk beschadigen. Er is een artikel hier op de website met uitleg over optillen.

Een gezondheidscheck op vier pootjes

Iets wat vaak vergeten wordt aan te leren, maar wat heel handig is, is jouw konijn leren dat dagelijks een gezondheidscheck plaats vind. Het is niet nodig om jouw konijn hiervoor op te tillen. Het kan gewoon op vier pootjes.

Leer jouw konijn dat het normaal is dat jij even onder zijn kontje voelt, even over de ruggengraat aait, even kijkt of de nageltjes nog niet te lang zijn en hem kan aanraken terwijl hij rustig blijft. Als je een jong konijn aanleert dat dit normaal is, is dat heel handig voor als hij groter is!

Meer weten over de gezondheidscheck? Lees het artikel over konijnen EHBO.

Konijn bijt in vingers!

Een vraag die we heel vaak voorbij zien komen, een konijn dat bijt in de vingers van het baasje.

Konijnen hebben de ogen aan de zijkant van hun hoofd staan, daardoor kunnen ze heel veel zien, maar niet het gebied net voor hun neus. Wat precies voor hun neus zit kunnen ze dus alleen ruiken en /of proeven. Jouw vingers hebben waarschijnlijk een bepaalde geur, vaak van het voedsel dat je net gegeten hebt, of naar de zeepsoort die je gebruikt. En laten dat nou vaak bloemen, fruit of noten geurtjes zijn. Best aantrekkelijke geurtjes voor jouw konijn. Dan denkt jouw konijn aaaah dat ruikt lekker, eten! En hap!

Dat is dus eigenlijk niet echt af te leren en het is ook niet aan te raden om in zo een geval te straffen. Het is heel normaal konijnengedrag om zo de wereld te ontdekken. Wat je met dit soort gedrag zou kunnen doen is kijken of je het kan sturen, kan ombuigen naar iets wat geen pijn doet bij jou. Je zou dus voor afleiding kunnen zorgen. Als jouw konijn vaak in je vingers bijt als je bijvoorbeeld op de bank zit, zorg dan dat daar wat knaaghout of knaagspeelgoed zoals een wilgenspeeltje in de buurt ligt. Als hij dan naar je toe komt, geef hem dat dan om te knagen, zodat hij afgeleid is van je vingers.

Meer over ongewenst konijnengedrag, kijk dan eens bij de informatie over gedrag op onze website.

Angstige en extreem schuwe konijnen

Veel konijnen zijn angstig en schuw als ze bij hun baasjes komen. Dit kan komen door weinig tot geen socialisatie in de eerste weken van het leven, of door nare ervaringen in het leven van je konijn. Ook komen er soms kruisingen van wilde en tamme konijnen in opvangen terecht, dit blijven vaak hele schuwe en drukke konijnen. Dit soort konijnen worden vaak vanuit opvangen herplaatst met de mededeling dat het kijk-konijnen zijn, maar dat wil niet zeggen dat deze konijnen nooit kunnen verbeteren. Uiteindelijk zou het bij elk konijn moeten lukken om tot een acceptatie te komen. Het kan maanden of zelfs jaren duren, maar uiteindelijk zal er resultaat zichtbaar zijn. Al is het maar in de vorm van een nukkige acceptatie van je aanwezigheid. Konijnen zijn nou eenmaal bijzondere dieren met zeer sterke karakters.

Eigenlijk laat je een angstig of extreem schuw konijn op dezelfde manier wennen als elk ander konijn. Je neemt er alleen extra tijd voor. En met extra tijd bedoel ik geen minuten of uren, maar dagen, weken, maanden of zelfs jaren.

Een fijne manier om een angstig of extreem schuw konijn aan je te laten wennen is door in zijn buurt te gaan zitten, terwijl je iets anders doet. Ga in het verblijf van je konijn zitten of op de grond liggen of of bij je konijn in dezelfde ruimte terwijl het hok open staat en lees en boek of speel een spelletje op je mobiel (zonder geluid). Blijf zo gerust een paar uur zitten of liggen en negeer je konijn gedurende deze tijd. Doe rustig aan en herhaal dit een aantal dagen achter elkaar. Konijnen zijn van zichzelf nieuwsgierig en vroeg of laat zal je konijn naar je toe komen. Ook de meest angstige dieren. Laat hem lekker snuffelen aan jou en de omgeving en maak geen onverwachte bewegingen. Als je dit een aantal dagen, of in extreme gevallen zelfs weken hebt gedaan kun je telkens iets toevoegen aan dit moment.

Begin tegen je konijn te praten, begin met rustige bewegingen. Benoem de dingen die je doet, gebruik telkens dezelfde woorden zodat je konijn weet wat hij kan verwachten. Is je konijn goed aan je gewend, steek dan een hand uit en laat hem snuffelen. Misschien wil hij zelfs wel iets lekkers aannemen uit je hand. Herhaal dit dagen achter elkaar, tot je konijn dit gebruik goed gewend is. Maak dan pas de volgende stap. Dit kan bijvoorbeeld een nieuw voorwerp in de omgeving, of aaien zijn. Ga er wel van uit dat de stap om je konijn op te tillen bij een angstig konijn veel tijd gaat kosten. Eerst moet je konijn namelijk gewend zijn dat je hem aanraakt. Leer wennen dat je hem op zijn rug aanraakt, maar ook op zijn buik en onder zijn achterste voor je hem voor de eerste keer optilt. Volgende stappen kunnen allerlei handelingen zijn, van het leren accepteren van nagels knippen, zelf in een vervoersmand te gaan zitten tot het rijden in de auto of het op de tafel zitten bij de dierenarts voor inentingen. Voor angstige en schuwe konijnen zijn dit echt zenuwslopende dingen, die je het best op een rustig tempo bekend kan maken.