Wat is er beter voor konijnen? Gemengd voer of geperste brokken?
Wij roepen al jaren dat pellets, de geperste brokken, die er allemaal hetzelfde uitzien het beste is wat je je konijn kan geven. Maar is dat ook zo?
- Opmerking: Wij adviseren een beperkte hoeveelheid geperste brokken, afgemeten aan de hand van het gezonde, volwassen lichaamsgewicht van een konijn, onbeperkt hooi of grassen, vers groenvoer en eventueel als aanvulling gedroogde kruiden.
Gemengd voer vs. geperste brokken
In 2013 en 2014 zijn er een onderzoeken gedaan naar de effecten van voeding op de gezondheid van een konijn. Dit onderzoek is gedaan door een universiteit, in opdracht van een konijnenvoer producent. Zij gebruikten 32 Hollander konijnen, gevaccineerd en gecastreerd en verdeeld in vier groepen. Elke groep kreeg een ander dieet.
Groep 1: Geperste brokken met hooi
Groep 2: Gemengd voer met hooi
Groep 3: Alleen hooi
Groep 4: Alleen gemengd voer.
Voor dit onderzoek zijn dus alleen geperste brokken, gemengd voer en hooi gebruikt. De overige aanvullende voeding zoals vers groenvoer en gedroogde kruiden zijn in dit onderzoek niet meegenomen.
Voor een periode van 18 maanden werden de konijnen goed geobserveerd . Er werden verschillende dingen gemeten zoals hoeveel voer er opgegeten werd, wat er precies in de keutels zat en er zijn regelmatig röntgenfoto’s gemaakt van de tanden van de konijnen. Hieronder een korte samenvatting van wat de resultaten uit dit onderzoek waren.
Hooi
Zoal verwacht had groep 3: Alleen hooi de grootste hooi opname. Maar er waren ook verschillen tussen de gemengd voer met hooi en de geperste brokken met hooi groep. De groep die geperste brokken met hooi kreeg, at meer hooi dan de konijnen op gemengd voer en hooi.
Selectief eten
Alle konijnen die op gemengd voer stonden aten hiervan selectief. Zij lieten een deel van het voer dat aangeboden werd liggen. Zij lieten vooral de geperste korrels uit het gemengde voer liggen, maar in een aantal gevallen bleven ook de granen en de alfalfa steeltjes liggen. Er werd maar één soort gemengd voer gegeven, het is dus mogelijk dat voorkeuren van konijnen wel kunnen variëren. Het selectieve eten is de reden dat gemengd voer vaak wordt afgeraden, konijnenbaasjes zijn bezorgd dat door dit selectieve eten niet alle voedingsstoffen opgenomen worden.
De tanden
De studie hield de groei van de tanden en de afslijting van de voortanden goed in de gaten. Zij merkten op dat in alle groepen de groei en afslijting met elkaar in verhouding stonden. Er waren dus geen konijnen waarbij de voortanden niet voldoende afsleten door het eten van het voedsel. Wat wel op viel is dat bij de konijnen die alleen hooi gevoerd kregen, de tanden sneller groeiden en ook sneller afsleten dan in de andere groepen.
Ook viel op dat de groep die alleen gemengd voer kreeg en de groep die gemengd voer met hooi kreeg langere kiezen aan de achterkant van de mond kreeg. De eerste kies in de achterkant van de mond werd groter en meer gebogen. Dit wijst op de eerste tekenen van kiesproblemen, zoals het ontstaan van haakjes. Als gevolg hiervan moesten drie konijnen uit de groep die alleen gemengd voer kregen, uit het onderzoek gehaald worden vanwege het ontwikkelen van gebitsproblemen.
Calcium-fosfor
Als je het over tanden hebt, wordt er vaak vermeld dat de calcium-fosfor verhouding in voeding hier grote invloed op heeft. Het selectieve eten van konijnen die gemengd voer krijgen kan als resultaat hebben dat het calcium-fosfor niveau niet goed is in de voeding. Als deze verhouding uit balans is, kan dit effect hebben op de botten en tanden.
In deze studie kwam echter uit berekeningen dat zelfs als konijnen selectief eten van gemengd voer, de calcium-fosfor verhouding nog steeds binnen de “normale” waarden valt. Houd wel in gedachten dat voor dit onderzoek maar één soort gemengd voer is gebruikt, en dit dus wel per voeding kan verschillen.
Gewicht
Een negatief gevolg van slechte voeding is gewichtstoename.
In deze studie kwamen ze er achter dat de konijnen in de groep die alleen hooi kregen een perfecte lichaamsconditie hielden. Zij bleven wel lichter, werden dus eigenlijk kleinere konijnen, dan de andere groepen. Dat is op zich heel logisch als je bedenkt dat het commerciële konijnenvoer oorspronkelijk gemaakt was om konijnen sneller en groter te laten groeien, omdat zij vroeger enkel voor de slacht gehouden werden. De lange termijngevolgen van dit lagere gewicht door het hooi-dieet zijn in dit onderzoek echter niet onderzocht. Je kan op basis hiervan dus niet de conclusie trekken dat alleen hooi een gezond dieet is voor konijnen op de lange termijn.
De groepen die hooi met gemengd voer of hooi met geperste brokken aten bleven ook in een goede lichamelijke conditie. Alleen de groep die enkel op gemengd voer stond deed het niet zo goed. Zij kregen last van overgewicht.
Konijnenkeutels
Bij de meeste konijnenbaasjes is het gelukkig wel bekend dat het formaat en de hoeveelheid konijnenkeutels veel kunnen zeggen over het welzijn van het konijn. Bij dit onderzoek zijn de konijnenkeutels uitgebreid onderzocht om te kijken wat het effect van voeding is op de ontlasting.
Blindedarmkeutels worden normaalgezien door het konijn opgegeten nadat ze geproduceerd worden. In een gezond konijnendieet zou je die dus maar zelden moeten zien. Bij de konijnen op gemengd voer werden deze keutels echter vaak aangetroffen. Een teken dat er toch iets mis is met de voeding van het konijn.
Diarree is een veel voorkomend probleem dat in verbinding staat met voeding. Dit kwam tijdens dit onderzoek vooral voor bij konijnen die gemengd voer kregen zonder hooi.
Er werden bij dit onderzoek ook verschillen gevonden in de normale ronde konijnenkeutels. De konijnen die gemengd voer kregen produceerden al vrij snel kleinere keutels. Aan het eind van de studie produceerden de konijnen die gemengd voer met hooi kregen ook kleinere keutel. Dus zelfs al kregen zij hooi naast het gemengde konijnenvoer, de muesli had nog steeds een effect het formaat van de keutels. Dit kan er op wijzen dat het spijsverteringsstelsel niet optimaal werkte bij deze voeding.
Conclusie
Hoewel ik er van uit ga dat de meeste mensen hun konijnen al veilig op geperste brokken met veel hooi hebben staan, is het fijn dat er onderzoek gedaan is waarin deze mening onderbouwd wordt. Het is ook voor de producenten van konijnenvoer belangrijk dat er onderzoek naar gedaan wordt, zodat zij de voeding aan kunnen passen en verbeteren. Het meest ideale zou zijn als de gemengde voeders volledig uit de schappen gehaald zouden worden, zodat de keuze voor de consument makkelijk gemaakt wordt. Helaas krijgt nog steeds 1 op de 3 konijnen in Nederland gemengd voer. Helpen jullie mee konijnenbaasjes bewust te maken van de gevolgen van het voeren van gemengd voer? En mocht je nog niet zijn overgestapt op geperste korrels, wacht daar dan niet te lang mee!
Naast hooi en geperste korrels adviseren wij om het dagelijkse menu van konijnen meer variatie te geven door vers groenvoer en gedroogde kruiden te voeren. Ons complete voedingsadvies voor konijnen staat omschreven in dit artikel: voeding van een konijn.
De onderzoeken waar naar verwezen wordt in dit artikel zijn:
Prebble, J., Meredith, A.
(2013) Feeding rabbits and getting it right – the effects of diet on health and behaviour en
(2014) Food and water intake and selective feeding in rabbits on four feeding regimes, Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition.
Royal School of Veterinary Studies, University of Edinburgh, Scotland, UK