Steeds meer konijneneigenaren zoeken naar manieren om konijnen natuurlijk te voeren, zonder brokken of met zo min mogelijk brokken. In dit informatieve artikel geven we de voor- en nadelen en informatie over hoe je dit het best aan kan pakken als je besluit dat het bij jou en jouw konijnen past.
Is het slecht om een konijn brokken te geven?
Nee, dat is niet slecht. Te veel brokken geven is wel slecht. En er zijn ook heel wat slechte konijnenbrokken te koop. Het is mogelijk een gezonde voeding voor konijnen samen te stellen met dagelijks een portie brokken erin.
Je moet dus niets. Er zijn simpelweg meerdere opties om jouw konijnen gezond voedsel aan te bieden en één daarvan willen we in dit informatieve artikel uitleggen. Zodat je als konijnenbaasje zelf een goede keuze kan maken wat het best bij jouw konijnen en jouw eigen situatie past.
Welke manieren om konijnen te voeren zijn er?
Basis – Hooi en konijnenbrokken
In de basis geven veel konijnenbaasjes alleen hooi en konijnenbrokken.
Deze manier raden wij niet aan. In dierenwinkels is dit vaak het voedingsadvies wat je met je net gekochte konijn mee krijgt. Wel zo makkelijk, want zowel het konijn als het hooi, als de brokken kun je natuurlijk ook gelijk in die winkel kopen. Veel onervaren konijneneigenaren houden het dus bij deze basis, hooi en brok. Naar onze mening doe je je konijnen daar wel wat mee te kort en loop je wel kans dat ze hier op termijn gezondheidsproblemen van krijgen. Maar als je echt alleen de minimaal nodige voeding wil geven, dan is hooi, brok en water de basisvoeding die je een konijn geeft.
Traditioneel – Veel hooi, een paar soorten groenvoer en konijnenbrokken
Het traditionele advies op Bunnybunch is al jaren dat hooi het hoofdvoer is voor konijnen en niet de brokjes. Ons advies voor een goede konijnenvoeding is:
- 80% hooi
- 10% vers groenvoer (minimaal 3 verschillende soorten per dag),
- 5% gezonde snacks (bijv. gedroogde kruiden, knaaghout),
- 5 % konijnenbrokken. Als je deze methode volgt meestal rond de 10-20 gram brok per kg konijn.
Dit is al jaren het standaard voedingsadvies op de website hier. Daar staan we ook nog steeds achter. Een wat traditioneel of conservatief advies misschien, maar wel een veilige, betaalbare goed haalbare manier om de konijnen te voeren, waar al vele konijnen op een gezonde manier oud mee zijn geworden.
Voordelen van het voeren van jouw konijnen op deze manier is dat het makkelijk en praktisch is. Je went een aantal verse groentensoorten aan die je afwisselt, maar je hoeft niet op te letten of je wel voldoende variatie en voedingsstoffen geeft met de verse voeding. De producten om op deze manier te voeren zijn makkelijk in de gewone winkels te kopen en het is niet duur.
Nadeel kan zijn dat het vooral veel droge voeding is. Niet alle konijnen drinken goed. En konijnen die een gevoelige spijsvertering hebben doen het niet altijd goed op deze manier van voeren.
Daarbij worden er helaas veel ongezonde restproducten in konijnenbrokken gestopt, die je er liever niet in wil hebben. Er zijn veel slechte konijnenbrokken op de markt. Het kan lastig zijn echt een goede konijnenbrok te vinden. Lees het artikel “Voedingsbehoefte van een konijn” om daar meer over te leren.
De middenweg – Hooi, veel groenvoer, gedroogde kruiden en weinig konijnenbrokken
We merken dat veel konijnenbaasjes toch graag wat natuurlijker voeren. Maar in de praktijk is het voor de meeste mensen niet haalbaar om volledig over te stappen op natuurlijke verse voeding, zonder konijnenbrokken. Die konijnenbaasjes kiezen vaak de middenweg tussen traditioneel voeren en vers voeren in.
Het zijn de konijnenbaasjes die heel bewust kiezen voor een goede broksoort die past bij de situatie van de konijnen. Bijvoorbeeld graanvrije brokken. Daarvan geven ze maar heel weinig, die hoeveelheid bouwen ze steeds verder af of weer op, afhankelijk van hoeveel vers groenvoer ze geven.
De konijnen krijgen onbeperkt goede kwaliteit en gevarieerd hooi gevoerd. Aanvullend krijgen deze konijnen vaak gedroogde planten en kruiden, soms door het hooi, soms los. Ook krijgen deze konijnen meer vers groenvoer en verse kruiden. Vaak wordt een deel van het hooi ook vervangen door verse grassen. Vooral in de zomer doen best veel konijneneigenaren met een eigen tuin dit.
Voordelen van deze manier van voeren is dat je de voeding op deze manier goed kan aanpassen aan wat voor jouw individuele konijnen werkt. Als er gezondheidsproblemen zijn, is dit een methode waarmee je de gezondheid met voeding kan ondersteunen daar waar nodig.
Een nadeel van deze methode is dat konijnenbaasjes die op deze manier voeren nog wel eens te fout ingaan, doordat ze bijvoorbeeld veel gedroogde kruiden gaan voeren. Daar kun je makkelijker aan komen en je kan het beter en langer bewaren dan de verse varianten. Op zich is het geven van gedroogde producten niet erg, maar dit moet wel met mate. Uit deze producten is het vocht gehaald, waardoor het langer houdbaar is. Maar daardoor zijn deze producten veel geconcentreerder in voedingsstoffen. Je geeft echt snel te veel!
Daarnaast moet je wel goed opletten dat als je meer of minder groenvoer geeft, je de hoeveelheid brokken daar op aanpast. En deze aanpassingen moet je rustig aan doen, anders kunnen de konijnen verstopping, gasbuiken of diarree krijgen. Je wisselt gedurende het jaar best wat met de voeding, sommige konijnen zijn daar gevoelig voor.
Volledig vers – Natuurlijk voeren zonder brokken en zonder gedroogde producten
Stoppen met het geven van brokken en gedroogde producten, dus ook stoppen met hooi, dat is voor veel konijneneigenaren best even wennen.
De voordelen van volledig vers voeren is dat het verse groenvoer beter is voor het konijnengebit. Als ze het eenmaal gewend zijn is de spijsvertering een stuk beter en sterker door de onbewerkte, natuurlijke vezels in de voeding. Het bevordert de groei van de juiste bacteriën in de darmen wat zorgt voor een gezonde en goedwerkende spijsvertering. Het is makkelijker om te zorgen dat de konijnen voldoende vocht binnen krijgen, waardoor afvalstoffen ook beter in het lichaam worden afgevoerd.
Nadelen van volledig vers voeren is dat het meer geld kost. Je moet echt behoorlijk veel en ook behoorlijk gevarieerd vers voedsel aanbieden als je hiervoor kiest. Er is geen richtlijn voor een specifieke hoeveelheid. Je moet echt kijken naar de individuele behoeften van jouw konijnen, waar zij genoeg aan hebben. Een kilo vers groenvoer per konijn per dag is geen uitzondering, meer kan ook nodig zijn. Het is dus echt een behoorlijke hoeveelheid vers voedsel per dag. Denk aan 20-30 verschillende soorten vers voedsel per dag wat je aanbiedt aan de konijnen.
Het kost ook meer tijd om alles te oogsten of diverse winkels af te gaan om het te kopen. Dan moet je het nog wassen en uitzoeken. Konijnen voeren kan zo een uur of langer extra tijd kosten per dag.
Het is ook niet makkelijk om jaarrond aan voldoende vers voedsel van de juiste soorten te komen. In de zomer als je een eigen tuin hebt is het vaak wel te doen, maar de winter is de lastige periode.
Je loopt het risico voedingsfouten te maken, wat op de lange termijn gezondheidsproblemen kan geven.
Ook is er het risico dat de konijnen een voorkeur hebben en selectief gaan eten van wat je aanbiedt. Op die manier krijgen ze niet de juiste voedingstoffen binnen, ondanks dat je de verse voeding wel goed hebt samengesteld. Dat kan op termijn gezondheidsproblemen geven.
Tot slot is een probleem waar konijnenbaasjes soms tegenaan lopen dat konijnen die volledig vers gevoerd worden en geen granen of konijnenbrokken gewend zijn, ook niet tegen dwangvoeding zoals supreme recovery en critical care kunnen. Dit kan erg vervelend zijn als er sprake is van ziekte en ondergewicht.
Hoe begin je met konijnen volledig vers voeren, zonder brok?
Maak een plan. Het begint met het rustig aanwennen van vers groenvoer aan jouw konijnen en in stapjes langzaam de voeding omzetten naar het gewenste verse voedingspatroon. Neem ook in het plan op hoe je aan voldoende verse producten komt om aan jouw konijnen te voeren.
Gooi nooit zomaar van de ene op de andere dag het voedingspatroon van jouw konijnen om. De spijsvertering van jouw konijnen zal zich moeten aanpassen aan de volledig verse voeding. Daarbij zullen ze ook moeten wennen aan de smaak van de verse voeding, ze moeten het leren eten.
Je begint met het aanwennen en opbouwen van vers groenvoer. Als ze genoeg soorten vers groenvoer en een grotere hoeveelheid gewend zijn, dan bouw je telkens in stapjes af. Je geeft steeds minder brokken tot je daar helemaal mee kan stoppen. Je geeft geen gedroogde producten zoals gedroogde kruiden en snoepjes meer. En tot slot bouw je ook het hooi af. Dit alles doe je geleidelijk aan, je vervangt het door de verse producten. Ondertussen geef je dus steeds meer vers gras, verse bladgroenten en kruiden, tot je daar volledig op over bent gestapt.
Om aan voldoende vers groenvoer te komen, is het verstandig om een weidetuin voor de konijnen aan te leggen. Informatie die daarbij kan helpen:
Wat geef je jouw konijnen te eten als je natuurlijk vers gaat voeren?
De achterliggende gedachte is het zo veel mogelijk nabootsen van het natuurlijke dieet van wilde konijnen. Alle bewerkte producten gaan dus de deur uit en je gaat volledig vers en enkelvoudig voeren aan je konijnen. In de praktijk moet je dus veel vers gras geven, bladgroenten en kruiden. Zo gevarieerd mogelijk. Er is geen richtlijn voor een bepaalde hoeveelheid, dit stem je echt af op wat jouw individuele konijnen nodig hebben. Zoals eerder vermeld, is het wel veel. Een kilo vers groenvoer per konijn per dag is geen uitzondering. Afhankelijk van jouw konijnen, hun formaat, hun activiteit, hun behoefte en het seizoen kan dit ook zeker meer zijn.
Controleer altijd of wat je geeft veilig is voor konijnen. Onze huisdierkonijnen weten niet van nature wat ze wel en niet veilig kunnen eten, dit is namelijk aangeleerd gedrag. In gevangenschap hebben onze konijnen die kennis niet aangeleerd en moet je dus zorgen dat je als eigenaar altijd alleen de veilig te eten soorten vers groenvoer aanbiedt.
Lees onderstaande informatieve artikelen voor informatie over veilige planten, groenten en kruiden voor konijnen:
Volop geven
Geef het meest van wat een konijn in de natuur laag bij de grond tegen komt. Dit is het hoofdvoer van konijnen. Denk aan een gevarieerd aanbod van grassoorten en laag groeiende kruiden en bloemen. Van bloemen geef je vooral blad, de bloemen met mate. Ook bladgroenten mag je volop geven.
Voorbeelden: Verse grassen. Bladgroenten zoals andijvie, witlof, weegbree, paardenbloem.
Gedoseerd geven
Geef minder van de hoger groeiende planten. Zo mogen konijnen wel blad van grassen en hoger groeiende bloemen. Denk ook aan blad van (fruit)struiken. Een beetje schors of een takje van een veilige boomsoort kun je best geven, maar de hoger hangende producten moet je goed doseren.
Ook de door mensen gekweekte groentensoorten vallen in deze groep, zelfs als ze wel veilig zijn voor konijnen.
Voorbeelden: Blad van aardbei, framboos, braam, korenbloem, goudsbloem, echinacea.
Sporadisch geven
Geef heel weinig van producten die niet makkelijk voor konijnen bereikbaar zijn. Producten die van nature niet makkelijk voor konijnen bereikbaar zijn geef je echt met mate. Denk dan bijvoorbeeld aan wortels van planten die onder de grond zitten. Ook bladeren van bomen en fruit vallen in deze groep. En granen en zaden van en hoger groeiende planten. Eigenlijk geef je konijnen maar producten tot ongeveer een halve meter boven de grond. Wat daar boven groeit, eten ze niet of nauwelijks.
Voorbeelden: Boomschors, jonge twijgen. Heel voorzichtig zijn met takken en blad, de verhouding van voedingsstoffen daarin is erg scheef.
Seizoensgebonden voeren
Natuurlijk voeren houdt ook in dat je met de seizoenen meevoert, in de winter geef je ander voedsel dan in de zomer. Je geeft wat er op dat moment groeit.
Lente (maart, april, mei)
Wees in de lente voorzichtig met eiwitrijk gras. Bouw het langzaam op. Aan het einde van de winter is de weerstand van konijnen vaak laag en zijn ze ook nog eens aan het verharen om van hun wintervacht af te komen.
Voorbeelden van lente groenvoer voor konijnen: Diverse grassoorten. Andijvie, boerenkool, groene selderij, pastinaak, pompoen, raapstelen, radijs (loof), spinazie, spruiten, snijbiet, veldsla, warmoes, witlof, wortelloof, wortelen, bladpeterselie, brandnetel, appelhout, appelblad, appel, luzerne, takken en blad van de hazelaar, wilgentakken en blad, perenhout, perenblad, paardenbloem, rozemarijn, rozenbottel, cranberry, kamille, munt, viooltje, vogelmuur
Zomer (juni, juli, augustus).
In de zomer groeien er volop grassen, bloemen en kruiden. Deze periode is het makkelijkst om op een betaalbare manier voldoende vers groenvoer aan te bieden, simpelweg omdat het goedkoop te koop is, er voldoende aanbod is en er als je een eigen tuin hebt ook voldoende te oogsten is deze tijd van het jaar.
Voorbeelden van zomer groenvoer voor konijnen: Diverse grassoorten. Andijvie, bleekselderij, broccoli, groene selderij, groenlof, komkommer, aardbeiblad, aardbei, frambozenblad, framboos, bramenblad, braam, blauwe bes, raapstelen, radijs (loof), spinazie, tomaat (alleen vrucht, geen plant), rucola, venkel, wortelloof, wortel, zwarte bes, basilicum, citroenmelisse, kamille, komkommerkruid, koriander, rozemarijn, wilde marjolein, salie, tijm, smalle weegbree, brandnetel, brede weegbree, paardenbloem, rozenblad, goudsbloem, echinacea, korenbloem, munt, peterselie, distel, wikke, knoopkruid, gewone melkdistel, gewone agrimonie, duizendblad, lavas (maggikruid), brandnetel.
Herfst (september, oktober, november)
Het wordt kouder en natter. De zon laat zich minder lang zien. De weerstand kan soms wat schommelen in de herfst waardoor konijnen vatbaarder zijn voor kwaaltjes. Ook is het een verhaarperiode, de wintervacht aanmaak is nu echt volop bezig.
Voorbeelden van herfst groenvoer voor konijnen: Diverse grassoorten. Andijvie, bleekselderij, boerenkool, bramenblad, braam, broccoli, courgette, frambozenblad, framboos, groene selderij, komkommer, pastinaak, pompoen, raapstelen, radijs (loof), spinazie, snijbiet, venkel, warmoes, waterkers, witlof, roodlof, wortelloof, wortel, appelboom, basilicum, koriander, salie, paardenbloem, korenbloem, echinacea, zonnebloemblad, gewone melkdistel, gewone agrimonie, kervel, citroenmelisse, rozenstruik, brandnetel.
Winter (december, januari, februari)
In de winter kan het behoorlijk koud en vochtig zijn. Daarbij hebben konijnen bij deze manier van voeren in de winter vaak wel iets meer “brandstof” nodig als ze buiten leven. Dat kan door het toevoegen van wat producten die je normaal nauwelijks of echt met mate geeft zoals zaden, knolgewassen, wortelloof, wortelen, diverse soorten veilig knaaghout en schors.
Voorbeelden van winter groenvoer voor konijnen: Diverse grassoorten. Witlof, andijvie, boerenkool, groene selderij, knolselder, pastinaak, pompoen, veldsla, spruiten, wortelen, appelhout, appelblad, appel, luzerne, hazelaar takken en blad, wilgentakken en blad, perenhout, perenblad, hazelaar takken en blad, meidoorn, paardenbloem, rozemarijn, rozenstruik, rozenbottel, cranberry, vogelmuur, gewone melkdistel, gewone agrimonie, kervel, citroenmelisse.
Voedingsstoffen in verse konijnenvoeding
Het is lastig om per soort gras, (on)kruid en groente uit te zoeken wat er precies inzit en dat dan tot op de gram nauwkeurig af te wegen voor exact de juiste voeding. Gelukkig hoeft dat ook niet. Maar je moet wel zorgen voor voldoende variatie in de voeding en een beetje weten waar je mee bezig bent. We gaan er niet heel uitgebreid op in, maar willen wel een stukje basiskennis meegeven aan de konijnenbaasjes die volledig vers willen gaan voeren. Hieronder de belangrijkste voedingsstoffen en waar je op moet letten.
Vezels – Vezelrijke voeding is ontzettend belangrijk voor konijnen. Geef dagelijks echt voldoende verschillende grassoorten en bladgroenten om te zorgen dat ze voldoende vezels binnen krijgen.
Eiwitten – Vooral in het voorjaar moet je opletten. Als het gras begint met groeien is het erg eiwitrijk. Ook als je gras plukt dat bemest is kan het een hoog eiwitgehalte hebben. Sommige konijnen zijn daar gevoelig voor en krijgen er diarree van. Eiwitten zitten met name in grassen (vooral in voorjaar), alfalfa, luzerne, spinazie, spruiten, broccoli.
Vetten – Hoewel de nodige hoeveelheid vet in de voeding van konijnen minimaal is, moet er altijd een kleine hoeveelheid plantaardige olie of plantaardig vet in de konijnenvoeding zitten voor een goede opname van vitamine E. In de zomer is dat meestal geen probleem omdat je grassen en bloemen geeft met soms wat zaden er in, maar in de winter is het wel iets om op te letten en bewust zaden, kokos of een plantaardige olie zoals lijnzaadolie of zonnebloemolie aan de voeding toe te voegen.
Calcium en Fosfor – Voor konijnen is een goede balans tussen calcium en fosfor heel belangrijk. Beide moet in voeding aanwezig zijn, maar niet te veel, niet te weinig en ook nog in de juiste verhouding tot elkaar. Op Bunnybunch is er een artikel over calcium in konijnenvoer met meer uitleg.
Water – Ongeveer 50-150 ml water drinken per kg lichaamsgewicht is voor konijnen normaal, ook als je vers voert zou een konijn minimaal 50ml / kg moeten drinken.
Vitamine A – Het is aan te raden om dagelijks een groentesoort aan te bieden die dit bevat of helpt aanmaken. Voorbeelden van groenvoersoorten die hieronder vallen zijn: Grassen, bietenloof, broccoli, wortelloof, paardenbloemblad, goudsbloem, kamille en andijvie.
Vitamine B – Deze vitamine halen konijnen vooral uit het opeten van de blindedarmkeutels. Je hoeft hier minder op te letten in de voeding. Wel is het belangrijk op te letten dat de blindedarmkeutels niet blijven liggen en dus goed worden opgegeten.
Vitamine C – Dit hoef je bij konijnen niet specifiek bij te voeren. Lange tijd veel vitamine C in voeding kan schadelijk zijn voor konijnen. Geef konijnen dus ook nooit een caviabrok. Ook het groenvoer dat een konijn eet, is anders dan wat een cavia eet. Als je gevarieerd vers groenvoer voert krijgen konijnen vrij makkelijk voldoende vitamine C binnen. Het zit vooral veel in fruit, aardbeiblad, brandnetel, goudsbloem, kamille, paprika, tomaten, broccoli en koolsoorten.
Vitamine D – Dit halen konijnen deels uit voeding, deels uit zonlicht. Een gevarieerd dieet met groenvoersoorten die (voorlopers van) vitamine D en calcium bevatten is erg belangrijk voor konijnen. Het zorgt voor gezonde botten, een gezonde lever en voldoende energie. Vermijd overdosering. Dit komt vooral voor als je met supplementen aan de slag gaat. Een tekort zie je vooral bij konijnen die binnen in huis leven en niet in het zonlicht komen.
Vitamine D zit vooral in verse grassoorten, paardenbloem, klaver, luzerne, en ze maken het aan uit zonlicht!
Vitamine E – Konijnen halen dit uit hun voeding, met een gevarieerd dieet zouden ze hier voldoende van binnen moeten krijgen zonder dat je er nadrukkelijk op let. Te weinig geeft spierproblemen en een slechte weerstand. Waar je op moet letten met betrekking tot vitamine E is dat het in vet oplosbaar is. Vitamine E zit onder andere in zaden, appel, kiwi, brandnetel, boerenkool, broccoli, spinazie, rode paprika, tomaat.
Vitamine K – Dit maken konijnen zelf aan, de in de darm aanwezige bacteriën horen dit aan te maken. Met voedsel krijgen ze ook wel wat binnen, maar konijnen maken dit voornamelijk zelf aan. Vitamine K zit vooral in peterselie, brandnetel, spinazie, andijvie, broccoli.